Ot kishnagan oqshom (qissa)

www.ziyouz.com kutubxonasi 56
Keng Qo‘ng‘irotning to‘yini,
Olib yotsang, jo‘rajon
Qora uyning to‘rini,
Olib quchsang naylayin
Burni kulgan bir parini,
Shu chiqarar kuygan yurak cherini!
— Ha, do‘-o‘-o‘st!
— Qo‘yma, Ziyodulla chavandoz, qo‘yma!
Chavandozlar gap qayoqqa borayotganini bildi.
Gap egasi-da o‘zini bildi, o‘zini tanidi. Ko‘zlari pir-pir etdi. Ko‘zlari yerga qadaldi.
Birodarlar, bo‘ydoqning aqli ikki ko‘zida bo‘ladi!
Men endigi gapimni nag‘malarsiz aytdim:
— Odina chavandoz deyman-ov! Yigitning boshi ikkita bo‘lmagunicha, moli ikkita
bo‘lmaydi! Uylan-da endi, birodar! Og‘zingga tolqon solganday miq etmay yurasan! Aytda,
o‘zi nima gap? Biz sening uzangi yo‘ldoshlaringmiz! Yaxshi kuningga-da, yomon
kuningga-da yaraymiz!
Chavandozlar gapimni quvvatlab turdi, ma’qullab turdi.
Oxiri, Odina chavandozdan sado chiqdi! Odinasi qurg‘ur, bizning qaynsinglimizni ko‘z
ostiga bosib yuribdi ekan! Ana, gap! Bir safar sovchi-da qo‘yibdi, ammo qaynonamiz
yo‘q, debdi! Ana.
— Odina chavandoz-ov, yosh yigit ko‘zi bilan qiz olma, deydilar. Bizning
qaynisinglimizdan boshqasi bo‘lmaydimi? — dedim.
— Yo‘q, bo‘lmaydi! — dedi Odina.
Odina chavandoz olamda bizning qaynsinglimizdan o‘zgasini tan olmas emish!
Qaynsinglimiz olamda yakkayu yagona emish!
— Yo‘g‘-e? — dedim.
— Ha! — dedi.
— Chiningni ayt? — dedim.
— Chinim! — dedi.
Birodarlar, dil ketgan emish, dil! Ahay-ahay!
— Ay, Odina chavandoz, unda, qo‘lni ber, o‘zim sovchi bo‘laman! — dedim. —
Qaynsinglimni senga olib berib, sen bilan boja bo‘lmasam, Ziyodulla chavandoz otimni
boshqa qo‘yaman! Shu kundan e’tiboran, ikkovimiz boja! Ay, Odina chavandoz-ov,
nariroq o‘tir, boja bojani ko‘rsa... — dedim.
66
Birodarlar, yosh bolaga ish buyur-u, izidan o‘zing yugur, degani haqqost chin bo‘ldi!
Qaynimiz nima qilibdi deng? Qaynimiz uyimiz oldidan oqadigan ariqqa kelib, Tarlonni
suvga qo‘yibdi. G‘arq terga botib turgan Tarlon to‘yib-to‘yib suv ichibdi. Keyin, Tarlonni
otxonaga olib kirib bog‘lab qo‘yibdi...
Ertalab Tarlonni otxonadan yetaklab chiqdim. Aylantirib qaradim. Qorin etlari dir-dir
uchdi, pir-pir uchdi!
Birodarlar, otga suv tushsa ana shunday bo‘ladi! Tarlonga suv tushibdi!
Ay, qaynim-e, ay, kalla-e! Endi senga nima deyin? Ot g‘arq terga botsa, suv ichirib
otxonaga bog‘lab bo‘lmaydi, deyinmi? Mabodo ichirsa, xiyla yo‘l yurish lozim bo‘ladi,
bo‘lmasa otga suv tushadi, deyinmi? Keyin, ot ko‘pkariga yaramay qoladi, deyinmi!
Maktabda komsomollar kattasi bo‘lsang-da, shuni-da bilmaysanmi, deyinmi? Bitta-da
Ot kishnagan oqshom (qissa). Tog’ay Murod
www.ziyouz.com kutubxonasi 57
to‘rti yo‘q a’lochi Qodirov Qoraqul bo‘laturib, shunga-da farosating yetmadimi, deyinmi?
Omon surnaychining qizi bilan partaning ostidan xat olishib-xat berishib turishga yetgan
aqling shunga yetmay qoldimi, deyinmi? Mendayin bir kal bo‘lsang ekan, aqli sochi bilan
qo‘shilib to‘kilib ketgan desam, deyinmi? Kallang to‘la jun bo‘lsa, deyinmi?
Demayin, demayin! Qayniga ilkis gapirib bo‘ladimi...
Opasi bizda!