Ota ona va farzand munosabatlarining o‘ziga xosligi kamolaxon Nabiyeva

OTA ONA VA FARZAND MUNOSABATLARINING O‘ZIGA XOSLIGI

Kamolaxon Nabiyeva

Reja:

• Oila ichidagi o‘zaro munosabatlar psixologiyasi.
• Ota-ona – bola munosabatlari tizimi.
• Oilada ijtimoiy tarbiyaning bosqich va vositalari.
• Ota-ona va farzandlar o‘rtasidagi nizolar.

Ota-onaning bolaga bo‘lgan muhabbati o‘zini tarixiga ega. XVIII asrgacha “roditelskaya lyubov” alohida xislat sifatida ko‘rilmagan. Ota-ona munosabatlari jamiyat tomonidan o‘rnatilgan ijtimoiy-madaniy talablar ko‘rinishida bu tarbiya, bolani ruhiy va jismoniy sog‘lomligi, bolani nazorat qilish va jazolash ko‘rinishida namoyon bo‘lgan.

Ota-onaning bolaga bo‘lgan muhabbati o‘zini tarixiga ega. XVIII asrgacha “roditelskaya lyubov” alohida xislat sifatida ko‘rilmagan. Ota-ona munosabatlari jamiyat tomonidan o‘rnatilgan ijtimoiy-madaniy talablar ko‘rinishida bu tarbiya, bolani ruhiy va jismoniy sog‘lomligi, bolani nazorat qilish va jazolash ko‘rinishida namoyon bo‘lgan.

Buning sababi tug‘ilish va bolalarni o‘limining yuqori bo‘lmaganligidadir. O‘rta asrlarda Yevropada 5 yoshgacha bo‘lgan bola orasidagi o‘lim 30%ni tashkil etgan. Bolalar ko‘p bo‘lganligi uchun ota-onalar har bitta bolaga alohida mehr bera olishmagan faqat XVIII asrdan boshlab Yevropada onalik mehri majburiy xislat deb tan olingan.

Ota-onaning bolaga bo‘lgan emotsional munosabati quyidagi variantlarga bo‘linadi:

1. Shartsiz emotsional qabul qilish-hech narsaga qaramay farzandni yaxshi ko‘rish;
3. Ambivalent emotsional munosabat - bolaga nisbatan ijobiy va salbiy munosabatlarning qo‘shilib ketgani. Masalan: muhabbat va nafrat;
2. Shartli emotsional qabul qilish- bolani xulq-atvori, yutuqlariga qarab yaxshi ko‘rish;
4. Indifferent munosabat-befarqlik, sovuqqonlik, masofa saqlash, past empatiya;
5. Emotsional inkor etish

Onalik mehri-bu tabiatan berilgan biologik instinktdir. Lekin boladan voz kechish holatlari ham uchrab turadi. Bunday ayollarni psixologik xususiyatlari o‘rganilganda bu holatni yuzaga kelishiga ayolning emotsional holatini krizisi, ehtiyojini buzilishi, ijtimoiy holatlar sabab bo‘ladi. Bolani qabul qilish yoki inkor etish shaxs tipining turlariga bog‘liq.