O‘tkir o‘tanov «umumiy pedagogika nazariyasi va amaliyoti»

 
1. Go’daklik davri. 
 
Bola tug‘ilgan paytda ta‘omni (mazani) biladi, issiq va sovuqni sezadi. Asta-sekin uning 
boshqa  sezgilari  ham  o‘sa  boradi.  3  oylik  bo‘lganda  buyumlarni  farqlaydi.,  o‘ziga  yaqin 
kishilarni ko‘rsa xursand bo‘ladi. 6-8 oylik bo‘lganda rang va shakllarni  ham farqlaydi. Rangli 
o‘yinchoqlarni xush ko‘radi. 
 
11-12 oyligidayoq atrofdagi kishilarni tanishdan tashqari, aytilishi oson bo‘lgan so‘zlarni 
talaffuz qiladi, nutqi o‘sa boshlaydi. 
 
 
2. Yasli davri. 
 
Bu  davr  jismoniy  o‘sish,  yo‘lga  kirish-yurish  davri  ham  deyiladi.  2  yoshida  ancha 
murakkab  o‘yinlarni  ham  qiziqib  kuzatadi.  Bolalar  o‘yin  orqali  bir-birlari  bilan  aloqa 
bog‘laydilar,  tasavvur,  fikrlash  kuchayadi,  nutqi  o‘sadi.  Endi  u  jumla  va  undan  gap  tuzadi. 
Bolalarni  tarbiya  qiluvchi  katta  kishilarning  yurish-turishi  va  odobi  bolalar  ruhiyatiga  ta‘sir 
qiladi. Bolani lozim bo‘lgan vaqtda maqtash, diqqati ijobiy faoliyatga tortish, yomon ishlardan 
ehtiyot    qilish,  yomon  so‘zlarni  eshitishdan  uzoqlashtirish,  urishmaslik  yo‘llarini  o‘rgatish, 
ularga ta‘sir ko‘rsatish usullaridan hisoblanadi.