Oyın túrleri Reje

Oyın túrleri
Reje:

1. 
   Dóretiwshilik oyın túrleri
   
2. 
   Saxnalastırılǵan oyın
   

Dóretiwshilik oyında balanıń átirap ortaliqtan alǵan tásirleniwleri sáwlelendiriledi. Dóretiwshilik oyın balanıń ǵárezsiz oyını bolıp, oyınnıń mazmunın ózleri oylap tabadı. Bul oyında balanıń erkinligi, ǵárezsizligi, shólkemlestiriwshilik hám dóretiwshilik qábiletleri tolıq kórinetuǵın boladı. Biraq oyında turmıslıq hádiyseler tolıq sáwlelendirilmeydi, bálki bala sanasında qayta islep shıǵıladı. Bul balanıń oyın ideyasın jaratıwında, onıń mazmunın túzip, suwretleytuǵın quraldı tańlawında hám soǵan uqsas waqıtları kórinetuǵın boladı.

Dóretiwshilik oyın túrleri




Saxnalastırılǵan oyınlar

Syujetli-rólli oyın n

Qurıw-jasawǵa baylanıslı oyınlar-yasashga doir óyinlar

Syujetli-róli oyın - mektepke shekemgi jastaǵı balanıń tiykarǵı oyın túrleri bolıp esaplanadi. Syujetli-róli oyın óz ózgesheligine kóre sáwlelenetuǵın iskerlik bolıp tabıladı. Dógerek-atıraptaǵı úlkenler hám qatarlasınıń turmısı hám iskerligi bul oyın mazmunına derek bolıp xızmet etedi. Balanıń dógerek-atiraptaǵı turmıstan, qatarlası, úlkenler iskerliginen alǵan tásirleniwleri dóretiwshilik oyında qayta islenedi, toldırıladı, sapa tárepinen ózgertiriledi. Balanıń bunday oyını aylanadaǵı bolmıstı biliwdiń ámeliy folrması bolıp esaplanadı. Bala oyınınıń ózine tán tárepi ol jaǵdayda suwretleytuǵın jaǵdaydıń bar ekenligi bilıp tabıladı. Suwretleytuǵın jaǵday balaǵa oyın rol; sesinde júklengen ról hám oyın syujetinen ibarat boladı hám hár qıylı buyımdan paydalanıwdı da óz ishine aladı.
Oyınnıń syujeti - bir-birine turmıslıq baylanıslı bolǵan qatar waqıya-qubılıs jıyındısı bolıp tabıladı. Ról syujetli-róli oyınnıń tiykarǵı shınjırı esaplanadı. Oyın balada qánaatlanıw, kewilishilik sezimin payda etedi, sonıń ushın balanı qızıqtırıp, ol jaǵdayda jaqsı kóńil kúy olyatadı, bala olrganizmindegi turmıslıq iskerlikti jaqsılaydı. Bala oynap atırǵanda hár túrli háreketler etedi: júkiredi, sekiredi, tar olrınnan, jińishke taxta ústinen ótedi, eńkeyedi, jolqarıǵa órmelep shıǵadı hám t.b. Bul háreketlerdiń hámmesin bala biymálel, óz qalewi menen atqaradı, nátiyjede balanıń muskuleri shınıǵadı, ol háreketti jeńilew, shaqqanlaw atqaratuǵın bolıp qaladı. Balanıń intelektual tárepden rawajlanıwı ushın da oyın úlken áhmiyetke iye. Oyın nátiyjesinde balanıń bilimi keńeyip baradı. Roli oyın balanıń bayqaǵıshlıǵın, qızıǵıwshılıǵın, biliw sheńberin rawajlantıradı, bayıtadı. Oyında bala óz aldına maqset qóyadı, bul baladan aqıl, aqıl isletiwdi talap etedi, tapqırlıqqa úyretedi. Oyın processinde júdá kóp sóylesiwge, tartısıwǵa, básekelesiwge, aytıp beriwge tuwrı keledi. Bala ózi jasap atırǵan zatın jaqsılap solǵıw, qurıw úshın júdá kóp syujetli-róli oyın, saxnalastırılǵan oyın, qurılıs –solǵıwǵa tiyisli oyın, dóretiwshilik oyın túrleri oylap, pikirlewiwlerine tuwrı keledi. Bu hámmesi bala oy-órisi hám qıyalınıń rawajlanıwda zárúrli áhmiyetke iye boladı. Bala óz oyınında bolmıstı sáwlelendirip, alǵan roliniń mazmunı menen baylanıslı bolǵan ol yamasa bul sezimdi bastan keshiredi. Mısalı, Dilnaza ana -bala oyınında ana rolin oynap atırǵanda: balanı awqatlandıradı, kiyindiredi, ol menen jaqsı munasábette bolıp erkeletedi, ol menen soylesedi, kitap oqıp beredi.Bul oyın balada álpayımlılıq, ǵamxolrlıq, itibarlılıq sıyaqlı jaqsı sezimlerdi olyatadi.