Xojandiy bu asarini, boshqa nomalar qatori, o‘nta nomadan iborat qilib yaratgani to‘g‘risida yozadi:
Tilimda so‘z, elimda xoma bo‘ldi,
“Latofatnoma” ham o‘n noma boTdi.
“Latofatnoma” - ishqsiz ko‘ngillarga oshiqlik dardini soladigan asardir. “Kimning ishqi bo‘lmasa, uning biron maqsadi bo‘larmidi, bir jononni sevmasa, undan nima murod bo‘lardi”, deydi shoir Xojandiy. U bu fikrini davom ettirib: “Kimki biron jononni sevmasa, bilingki, uning tanasida jon yo‘qdir”, deb xulosa chiqaradi. Ana shundan keyin Xojandiy asosiy maqsadga ko‘chadi:
Ne bilsun tekma nodon ishqbozi,
Haqiqat bo‘lmasa bori majozi,
(Har qanday nodon oshiqlikni qaydan bilsin, agarda unda haqiqiy ishq bo‘lmasayu majoziy ishq bo‘lsa)
deya oshiqlik va bu ishqning chinakam qiyofasini chizib beradi. Bu baytni fard janriga mansub deb qarash mumkin.
Sulton Mahmud madhi. Xojandiy “Latofatnoma”ning yozilish sabablariga to‘xtalib, dastlab asaming yozishga Sulton Mahmud unda- gani to‘g‘risida aytadi, so‘ngra Sulton Mahmudni tengi yo‘q hukmdor sifatida ta’riflaydi:
Ayo faxri salotin shohi davron,
Zamona mafxari Mahmud tarxon.
Ajun faxri shahonshohi zamona,
Sifoti savlating to‘ldi jahona.
Zihi sohibqiron arslon yuraklik,
Maoni majlisi ichra ko‘mkluk.
Saxovat bobida chun Hotami toy,
Shijoat mulkida chun Qovusu Kay.
Qiliching haybatidin Rustami Zol,
Qilibdur dunyoda go‘r ichra inzol*. (*inzol - tushish, voqifbo ‘lish.)
Jahon tindi sening adling kuchindin,
Yoshin yashnar qilichingning kuchindin.
Saxovat mulkida sohib adamsen,
Latofat ma’dani koni karamsen.
Begim, adling qamug‘ olamg‘a to‘ldi,
Quyosh yangbg‘ sifoting jilvabo‘ldi.
Jamoling aksidin xurshed olur nur,
Oting bo‘ldi qamug‘ olamda mashhur.
Do'stlaringiz bilan baham: |
