O’zbek tili adabiyoti kafedrasi n. Dosanov hozirgi o‘zbek adabiy tili fani bo’yicha

5.Uyga vazifa. 1.Badiiy asardan yasama otlarga 10ta gap.
2. Mahmud Qoshg‘ariyning otlarning yasalishiga doir qarashlarini izohlang.

G 1-topshiriq. Quyidagi savollarga javob bering.

1. Sifat yasalishi haqida ma’lumot bering.
2. Affiksatsiya usuli bilan sifat yasalishini tushuntiring.
3. Kompozitsion usul bilan sifat yasalishini misollar asosida izohlang.
4. Shakliy yozuv asosida tarkibga ajraladigan sifatlar.
5. Dokumental, progressive, aktual, federative, traditsion, reaksion kabi so‘zlarga sinxron aspektda fikr bildiring.
6. Sifat yasovchi kamunum qo‘shimchalar haqida ma’lumot bering.
7.Qanday sifatlar qo‘shib yoziladi?
@ 2-topshiriq. Guruh bilan ishlash. “Kim jur’at qiladi?” Jamoalar “ot+sifat yasovchi”, “Fe’l +sifat yasovchi”, “ Ravish+sifat yasovchi” kabi qoliplar asosida sifatlar yasashi kerak. Yasama sifatlar tahlili.


3-topshiriq. Guruh bilan ishlash. “Bunyodkorlar” interfaol metodi asosida. Talabalar 3 guruhga bo‘linadi. Har bir guruhga predmet nomi aytiladi. Guruh azolari predmetning ijobiy vs salbiy xususiyatlarini yoritibM matn yaratishadi. Matn tuzishda sifat yasovchi qo‘shimchalardan unumli foydalangan guruh g‘olib bo‘ladi. .
! 4-topshiriq. Matn tarkibidagi yasama sifatlarni ajrating va so‘z yasalishi asosida tahlil qiling.
1-variant
Dunyodagi eng ayanchli narsa balki erkakning yig‘lashidir. Qamoq lagerlarida esa tez-tez uchrab turgani uchunmi ayanchli tuyulmaydi. Kunduzlari butalar panasida, tunlari esa yostiqqa hasratlarini to‘kkan tarzda yig‘lash odatiy hol. Lekin bu chorasiz odam kabi ho‘ngrab, yelkalari silkinish darajasida yig‘lamoq juda kamyob hodisa. Shu sababli ham “Nima bo‘ldi?” deb so‘raguvchilar topildi. Chorasiz odam avvaliga qo‘l siltab qo‘yib javob bermadi.


2-variant
Dam o‘tmay ko‘z Yoshi daryosi qurib, hasrat dengizi esa tosha boshladi.(T. Malik) U oqqushday go‘zal, oppoq arabiy armug‘onni choptirib, dam soylarni kechib o‘tar, dam dovonlarga chiqib, ipakday mayin tovlangan o‘rikzor va yong‘oqzorlarga, hamon bahorgi latofatini yo‘qotmagan yam-yashil yaylovlarga, uzoq-uzoq tikilib qolar, go‘yo ov ham esidan chiqib, tabiatning fusunkor go‘zalligiga maftun bo‘lib qolganga o‘xshardi.