O„zbek tili va adabiyoti fakulteti o„zbek tili va uni o„qitish uslubiyati kafedrasi

Ibora so„z birikmasi qo„shma so„z 
Toshingni ter yong„oqni ko„rib qolishdi qo„l uzatdi 
Ko„zim tushdi mening yong„og„im shu payt
Uchinchi bola yordam so„rashdi 
Ikki kishi
Bu mashqni bajarishda siunfdagi o„quvchilar uch guruhga ajratilib, birinchi 

qatoriga matndagi iborani topish,ikkinchi qatordagi o„quvchilarga so„z

birikmasini, uchinchi qatordagi o„quvchilarga qo„shma so„zlarni topish vazifasi 
yuklanadi. O„quvchilar ibora, so„z birikmasi va qo„shma so„zlarni topib,ularni
izohlaydi hamda farqli tomonlarini aytadi.
Undan so„ng keltirilgan hikoya nima haqida ekanligi, uning g„oyasi, mazmuni
to„g„risida o„quvchilar bilan biroz suhbat o„tkazamiz va mustaqil fikrlashi, 
og„zaki nutqini rivojlantirish maqsadida ularning fikrlarini so„raymiz.

---

40

Keyin hikoya g„oyasini o„qituvchi xulosalab, darsning tarbiyaviy maqsadi
(o„quvchilarga do„stlari bilan tortishish, janjallashish yomon odat ekanligini 
uqtirish)ni o„quvchilar ongiga singdiradi.
Bu mashqni bajarish orqali o„quvchilar iboralar, so„z birikmasi va qo„shma 
so„zlarning farqlarini yanada yaxshi bilib oladi. Shuningdek mashqda keltirilgan
hikoya g„oyasi ularning tarbiyasiga ham ijobiy ta‟sir qiladi. Shu bilan birgalikda 
ular (ibora, qo„shma so„z, so„z birikmasi)ning imlosini ham eslatamiz, chunki har
qanday dars orfografiya bilan bog„lab olib borilishi kerak. 
Bu mashqning shartida o„quvchilarga matnda ajratib ko„rsatilgan birliklarning
ibora, so„z birikmasi yoki qo„shma so„z ekanligini aniqlash vazifasi yuklatilgan 
bo„lsa, quyidagi mashqda esa keltirilgan birliklarni ibora, so„z birikmasi va
qo„shma so„zlarga ajratib, ular o„rtasidagi farqlarni tushuntirish va ma‟nosini 
izohlash vazifasi berilgan.
541-mashq. Quyidagi birliklarni ibora, so„z birikmasi va qo„shma so„zga