O’zbek tili va adabiyoti universiteti O’zbek tili va adabiyotini o‘qitish fakulteti

Javob: Aholi tilidan yozilgan muhim voqelik
2022-yilda chiroqchi tumanimizda bo’g’an eng katta yangiliklardan bittasi Chiroqchi tumanining ekiga bulinib Ko’kdola tumanining tashkil topg’oni. Oldin biranta ishti pitirishiychin ancha ovora bup Chiroqchi royonga borib jotoydiq va oholi ko’pligiychin ishimiz ancha qiyin pitydi. Hazir Ko’kdolada ko’plap qurilishlar bulyapti: maktaplar,zavotlar,uylar va hk.
7.Sheva vakillariga xos o‘g‘il bolalarning o‘yinlari nomini yozish.
Javob:
1.Kurash
2. Poyga
3. Ko’pkari
4.Arqon tortish
5.Karate
6.Ommaviy fudbol
8.Qiz bolalarning o‘yinlari nomini sheva vakillari nutqidan yozish.
Javob:
1.Oq terakma ko’k terak.
2. Achka
3.Ladishka
4.Xola xola
5.Dashinmachak
6.Guvrit tilpon
9.Sheva vakillariga xos o‘yinlarning nomlarini ko‘rsatish.
Javob:
1.Kirash
2. Poyga
3. Ko’pkari
4.Orqon tartish
5.Karate
6.Ommaviy pudbol
7.Oq terakma ko’k terak.
8. Achka
9.Ladishka
10.Xola xola
11.Dashinmachak
12.Guvrit tilpon

10.O‘rganilayotgan sheva vakillariga xos bo‘lmagan o‘yinlarning nomi.

11.Sheva vakillariga xos kasb-hunarlarning nomlarini yozish.
Javob:

Tikuvchilik,shifokorlik,etikduzlik ,mahsiduzlik, kashtachilik, fermachilik, dehqonchilik, o’qituvchilik, novvoychilik, pazandalik,chorvachilik, sotuvchilik, miroblik, ustachilik va hk.

12.Xalqaro ahvolga sheva vakillarining munosabatini qayd etish.
Javob:
Xalqaro ahvol deganda chekka chekka qishloqlarni ham nazarda tutib umumiy gapirish kerak albatta faqat birgina joy bilan cheklanib qolish kerak emas. Umuman olganda xalqaro ahvol yomon emas. Lekin chekka qishloqlarda , bor-yoʻgʻi, bittagina savdo doʻkoni bor. Uni ham zamonaviy va koʻrkam savdo doʻkoni deb boʻlmaydi. Chunki u eski bir maʼmuriy binoda joylashgan. Sartaroshxona, poyabzal tuzatish ustaxonasi, “Goʻzallik saloni” va boshqa qulayliklar haqida gapirmasa ham boʻladi. Yanada achinarlisi, qishloqda bolalar bogʻchasi yoʻq. Olti kilometr uzoqlikdagi bogʻchaga hech kim farzandini qoʻyishni istamaydi. Aslida, bugun qaysi hududda yashashidan qatʼi nazar, har bir fuqaro qulayliklardan foydalanishi kerak emasmi? Qishloqda oilaviy poliklinika ham yoʻq. Bori — eski, almisoqdan qolgan binoda aholining kasallik varaqalari chang bosib yotibdi. Ish oʻrni yoʻqligi bois qishloqning 2 mingdan ziyod yigitlari xorijga ishlash uchun chiqib ketgan.

13.Aholi nutqida uchraydigan xalq qo‘shiqlardan namunalar yozish.

Javob:

Qozon to`la ayrondir.

Ayroningdan bermasang,
Qozon-tovog`ing vayrondir. (x2)
Qattiq yerdan qazilab chiqqan boychechak,
Yumshoq yerdan yumalab chiqqan boychechak.

Chittigul-e, chittigul,

Etagingga gul bosay.
Hay-yu, chittigul,
Hay-yu, chittigul.
Qo’ling qo’lbog’da bo’lsin,
Beling belbog’da bo’lsin.
Hay-yu, chittigul,
Hay-yu, chittigul.

14.Sheva vakillari nutqida uchraydigan ertaklardan namunalarni yozib olish.

Javob:


“...Tohirning qabri ustida qizil atirgul, Zuhraning qabri ustida oq atirgul ochilibdi, ikkisining orasidan esa, qora tikanak unib chiqibdi. Ammo, atirgullar tikanakdan baland o’sib, bir-birlariga chirmashib ketibdilar. Shundan buyon ular Tohir va Zuhraning boqiy sevgisi kabi abadiy gullab keladi…”
Bir bor ekan, bir yo‘q ekan, bir chol bor ekan. Uning Zumrad ismli qizi bor ekan. Chol bir qizi bor ayolga uylanibdi. Qizining ismi Qimmat ekan. O‘gay ona Zumradni yoqlirtmas ekan. Eng og‘ir ishlarni unga buyurar, qarg‘ab, urarkan. O‘zining qizini juda yaxshi ko‘rarkan, doim uni maqtagani maqtagan ekan.
Zumrad aqlli, chiroyli va muloym qiz ekan. Qimmat esa unga hech ham o‘xshamas ekan. U tantiq, qo‘pol va dangasa ekan. Kun bo‘yi ovqat yer, bo‘lar-bo‘lmasga urisharkan. …Sandiqdan ikkita kattakon ajdar chiqib kampir bilan qizni yutib. derazadan chiqib ketishibdi.
“Dod-voy!”ni eshitib qo‘ni-qo‘shnilar yordam berish uchun yig‘lishibdi, eshikni buzishib ichkariga kirishsa, kampir ham, qizi ham yo‘q emish. Rosa qidirishibdi, topisholmabdi.
Chol Zumrad qizi bilan shod-xurram yashashibdi.
15.Aholi nutqida uchraydigan dostonlardan namunalar yozish.