O‘zbek tilshunosligida graduonomiya hodisasining ilmiy tadqiqi

Hadik siramoq, shubhalanmoq.

Bu fe‟llar nimagadir yoki kimgadir ishonchsizlik munosabatini ifodalaydi. Shunga ko‘ra darajalanish qatorini tashkil qiladi.
Men u bolaning tushunarsiz ishlaridan hadik sirayapman.
Erimning sadoqatidan shubhalanmasdim, ammao u mening dunyoyimga kira olmadi
Yo‘qolmoq, dom daraksiz ketmoq. Bu fe’llar g‘oyib bo‘lmoq ma’nosida kelsada, yo‘qolmoqn qayergadir ketmoq ko‘zdan g‘oyib bo‘lmoq ma’nosini ifodalaydi, dom daraksiz ketmoq esa hech qanday xat, xabarsiz g‘oyib bo‘lmoq ma’nosini ifodalaydi. Shunga asoslanib ushbu darajalanish qatorini tuzdik.
Hech narsadan hech narsa yo‘qolib qoldi.
Sen ham o‘sha vaqtda, menga kerak vaqtingda dom daraksiz yo‘qolding.

Anqaymoq, dovdiramoq, garangsiramoq.

Bu fe’llar biror nimadan dovdirab qolmoq ma’nosini bildirsada, lekin ma’noda kuchayib borish kuzatiladi.
U meni ko‘rib anqayib qoldi.
U mendan bunday gapni kutmagani uchun dovdirab qoldi. U hech nima bo‘lmaganday garangsiradi.
Yo‘ldan ozmoq,Xato qilmoq, adashmoq.
Qirqigaa chidagan qirq biriga chidamay kata xato qildim. Seni kim bunday ishga boshlab yo‘ldan ozdirdi.
Men adashdim, adashganimni tan olayotganimni o‘zi o‘layotgnimdir.

Bo‘shamoq, huvillamoq.

Bo‘shamoq fe’li biror uy yoki joy biror narsa yoki kishidan xoli bo‘lmoq ma’nosini ifodalaydi, huvillamoq bo‘lsa boshagandan keyin kimsasiz bo‘lib qolganini, fayzsiz hech kimsiz bo‘lib qolganini bildiradi, bundan shu narsa yaqqol ko‘rinadiki, bu fe’llarda ma’no kuchayib bormoqda va darajalash o‘rinli.
Yuragim sensizlikdan bo‘shab qoldi.
Uy sen ketgandan keyin tinchib qoldi.
Qalbimni ishq bog‘i etdim, biroq unda sizning boltangiz sayr qildi, oqibat bu bog‘ mozor yanglig‘ huvillab yotipti, uvillab yotipdi….

Qarashmoq, yordam bermoq, madad bermoq.

Bu fe‟llar kimgadir yordam bermoq umumiy ma’nosi ostida birlashsada, lekin ma’noda kuchsizdan kuchliga tomon siljish bor.
Menga ish reja tuzishda qarashib yubor. Uy yumushlarida menga yordam ber.
Meni bu qiynoq va azoblardan nohaq tuhmatlarga chidashimga madad ber, Ollohim!