Өзбекистан республикасы жоқары ҳӘм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги бердақ атындағЫ

«İnsert» strategiyası
İnsert strategiyasın qollang’anda birinshi qa’dem retinda ko’rsetilgen tema boyınsha «Miyga h’u’jim» ju’rgiziledi, ekinshi qadam retida berilgan mazmunni belgilerni qwllanish ёrdamida individual wqish talab etiladi, uchinshi qadam retida «miyge h’u’jim» tiykarında alıng’an na’tiyjeni oqıw tiykarında alıng’an mazmunı menen baylanısta analizlew alıp qaraladi, to’rtinshi qadem retinda alıng’an mag’lıwmattı «İnsert» tablitsasiı tu’rinde sistemalastırıw kerek.Tablitsa «İnsert»
«Eki bo’limli ku’ndelik» metodı
«Eki bo’limli ku’ndelik» metodın qollanıw sabak son’ında on bes minut dawamında studentlerden o’tilgen material boyınsha o’zlerininin’ pikirlerin jazıw talap etiledi. «Eki bo’limli ku’ndelik» metodı studentlerde informatsiyalıq operatsiyalıq qa’siyetlerin rawjlandıradı.
Bull metodın qoollanıw boyınsha metodikalıq ko’rsetpeler :
Birinshi qadem-da’pter beti ekige bo’linedi.
Ekinshi qadem-student lektsiyada o’zine bir qansha da’rejede ta’sir etken (jaqqan yaki belgili da’rejede sawal tuwdırg’an ) pikirlerdi ,oqıtıwshılerdın’ ideyalerın da’pterdin’ shep ta’repine jazadı.U’shinshi qadem- da’pterdin’ on’ ta’repine student berilgen pikirlerge o’z tu’siniklerin jazadı.To’rtinshi qadem- lektsiyanı oqıp ko’rip studentler o’z pikirlerin jazadı.
Besinshi qadem- jumıstın’ son’ında studentlerdin’ h’a’r biri ozlerinin’ pikirlkri menen basqalerg’a tanıstırıwg’a h’aqılı,olerdag’ı o’zlerine jaqqan ideyalerdı ko’rsetiwi mu’mkin.
«Sholıw (Shig’is) kartasi» metodı
Studentler jazba tu’rinde,lektsiyanın’ son’ında o’tilgen materialler boyınsha «sholıw kartasın» islep shıg’ıwı sha’rt. Bir bet qag’azga talabaler to’mendegi ush punkt boyınsha o’z pikirlerin jazıwı sha’rt.
1.Lektsiyanın’ en’ a’h’imiyetli bo’legin bo’lip ko’rsetiwi sha’rt.
2.Lektsiyanın’ tema boyınsha bir mashqalanı alıp tu’sindriwi sha’rt.
3.Lektsiya boyınsha ulıwma tu’sinik beriliwi sha’rt.
«Kategoriyalıq sholıw » uslubi
Bull uslub talabalerda informatsiyalıq, operatsiyalıq qa’biletlerin rawajlandıradı.
Kategoriyalıq sholıwg’a ko’rsetpeler: birinshiden, talabaler berilgen tema boyınsha tiykarg’ı ideyalerdı qag’azg’a jazıwya sha’rt,ekinshiden alıng’an mag’lıwmattı ulıwma belgilerge tiykarlang’an h’alda birlestiriwshi ko’rsetilgen ideyalerdın’ ishinen en’ tiykarg’ı da’liyllengen ideyalerdı bo’lip alıw kerek, u’shinshiden alıngan ideyalerdı, mag’lıwmattı lektsiyanın’ tikarg’ı kategoriyalerına tiykarlanıp sistemalastırılıwı kerek.
Joqari ha`m arnawli ta`lim wa`zirliginin` 2009 jil 14 avgust 286 – sanli bulyrig`ina tiykarlanip, talabalerdin` o`z betinshe jumisin sho`lkemlestiriw ha`m bahalaw boyinsha metodikaliq ko`rsetpege ha`m 2008 jili tastiyiqlang`an U`lgi dasturine tiykarlanip islendi.
Kadrler tayarlawdin` milliy da`stu`rinde teren` teoriyaliq ha`m a`meliy bilimler menen bir qatarda tan`lag`an taraw boyinsha o`z betinshe xizmet ko`rsete alatug`in, o`z bilimin ha`m ko`nlikpesin o`z betinshe jetilistirip baratug`in, ma`selege do`retiwshilik penen jantasiw arqali mashqalali jag`daylerdi duris aniqlaw, analiz qiliw, sharayatqa tez iykemlesip ketetug`in qa`nigelerdi tayarlaw, tiykarg`i waziypalerdin` biri sipatinda belgilengen.
Ha`zirgi waqitta xabar ha`m bilimler shegarasi tezlik penen ken`eyip baratirg`an waqitta ha`mme mag`liwmatlerdi tek sabaq protsessinde jetkiziw qiyin.
Ta`jriybeler soni ko`rsetedi, talaba o`z betinshe sonin’’g`illansa ha`m o`z u`stinde tinimsiz islese bilimlerdi sonin’’qur o`zlestiriwi mu`mkin. Talabalerdin` tiykarg`i bilim, ko`nlikpe ha`m ta`jriybeleri o`z betinshe ta`lim protsessinde qa`liplesedi, o`z betinshe xizmet ko`rsetiw qa`bileti rawajlanadi ha`m olerda do`retiwshilik penen islewge qizig`iwshiliq payda boladi. Sonin` ushin talabalerdin` o`z betinshe ta`lim aliwlerin rejelestiriw, sho`lkemlestiriw ha`m bulnin` ushin ha`mme kerekli sharayatlerdi jaratiw, sabaqta talabalerdi oqitiw menen bir qatar olerdi ko`birek oqiwga u`yretiw, bilim aliw jollerin ko`rsetiw, o`z betinshe ta`lim aliw ushin ko`rsetpe beriw joqari oqiw orinlerinin` tiykarg`i waziypalerinin` biri bolip bolsaplanadi.
Talabanin` o`z betinshe jumisi (TO`zJ)- pa`nde oqiw da`stu`rinde belgilengen bilim, ko`nlikpe ha`m ta`jriybe ma`lim bir bo`legi talaba ta`repinen pa`n oqitiwshisinin` ma`sla`ha`ti ha`m usinisleri tiykarinda auditoriya ha`m auditoriyadan tisqari o`zlestiriwge bag`darlang`an sistemali xizmet.
Oqitiwdin` da`slepki basqishinda TO`zJin sho`lkemlestiriw bir neshe waziypaler menen baylanisli. A`sirese, birinshi kurs talabalerdin` ta`limnin` gezektegi tu`ri – joqari ta`lim talabaler ushin ko`nligiw qiyin o`tedi. Sebebi, oler ta`lim aliw protsessinde o`z betinshe xizmetin sho`lkemlestiriwdi bilmeydi. Mag`liwmatlerdi qaysi dereklerden aliwdi, qanday qilip tabiwdi, olerdi analizlewdi ha`m a`hmiyetin ayirip aliw, ta`rtipke saliw, konspektlestiriw, o`z pikirin aniq ha`m erkin ta`replew, o`z waqitlerin duris bo`listiriw, sonin` menen birge, aqiliy ha`m fizikaliq mu`mkinshiliklerin duris bahalaw oler ushin u`lken mashqala boladi. En` tiykari, oler o`z betinshe ta`lim aliwg`a psixologiyaliq jaqtan tayin bolmaydi.
Sonin` ushin ha`r bir professor-oqitiwshi da`slep talabada o`z uqiplilig`ina ha`m aqiliy mu`mkinshiligine isenim oyatiw, olerdi sabir – shidam menen, basqishpa-basqish o`z betinshe bilim aliwdi duris sho`lkemlestiriwge u`yretip bariw kerek. Talabaler ta`repinen o`z betinshe o`zlestirgen bilim ha`m ko`nlikpelerin kurstan-kurs quramalastirip, ken`eytip bariwi bolsapqa algan halda olerdin` qizig`iwshiliqlerin ha`m rolin asirip bariwi kerek. Sonda o`z betinshe ta`limge jumislerdi orinlap g`ana qoymay, o`zinin` za`ru`rliligin, qizig`iwshilig`in ha`m uqiplilig`ina qarap, o`zi kerek dep bolsaplag`an qosimsha bilimlerdi ha`m o`z betinshe tan`lap o`zlestiriwge u`yrenip baradi.