Өзбекистан республикасы жоқары ҳӘм орта арнаўЛЫ

2.2. 2021-2022 jıllardaǵı Qaraqalpaqstan Respublikası byudjet qárejetleriniń strukturası hám sarıplanıwınıń analizi

Házirgi waqıtta mámleket byudjeti qárejetleri hám dáramatları keyingi jıl ushın ótken finans jılında erisilgen nátiyjelerden kelip shıǵıp jobalastırılmaqta. Yaǵnıy, bunda hesh qanday ekonomikalıq ósim yaki dáramatlar bazasınıń keńeyiwi esapqa alınbastan, jobalaw processi ámelge asırıladı. Bul mexanizm ekonomikası birtekis rawajlanıp, tolıq ekonomikalıq teńsalmaqlılıqqa erisken mámleketlerde qollanılsa maqsetke muwapıq boladı.

Búgúngi kúnde mámleketimizdi, eń aldın, ekonomikamızdı reformalastırıw, erkinlestiriw hám modernizaciyalaw, onıń quramlıq dúzilisin diversifikaciyalaw barasında ámelge asırılıp atırǵan, hár tárepleme tiykarlı hám tereń oylanǵan siyasat bizdi krizisler hám basqa qorqınıshlardıń keri tásirinen qorǵaytuǵın kúshli tosıq, aytıw itimal, bekkem hám isenimli qorǵaw quralların jarattı.
Ekonomikadaǵı quramlıq reformalardı jánede tereńlestiriw, kárxanalardıń investicion xızmetin jánede janlantırıw, shet el investiciyaların, eń aldın tuwrıdan-tuwrı shet el investiciyaların keń engiziw hám olardan únemli paydalanıw, islep shıǵarıwdı modernizaciya qılıw, texnikalıq hám texnologiyalıq qayta qurallandırıw, jańa is orınların payda etiw hám sol tiykarda milliy ekonomikamızdı turaqlı hám jedel rawajlandırıwdı támiyinlew maqsetinde respublika byudjetinen úlken muǵdarda qarejetler ajıratılmaqta.
Ǵárezsizlik jıllarında mámleket byudjeti qárejetleriniń quramı sıpat tárepinen ózgerdi. Házirgi waqıtta mámleket qarjıları quramında kúshli sociallıq siyasat hám xalıqtı sociallıq qorǵawdı ámelge asırıwdı fminanslastırıw tiykarǵı orında turadı. Birinshi Prezidentimiz I. A. Karimovtıń aytıp ótkenindey, «xalıqtıń párawánlıǵı hám turmıs dárejesin joqarılatıw menen baylanıslı máseleler hár dayım itibarımız orayında bolıp kelgen hám sonday bolıp qaladı». 
Sol sebepli, sociallıq taraw hám xalıqtı sociallıq qollap-quwatlawǵa baǵdarlangan qarjılar úlesi 1990-jıldaǵı 31,5 procentten 2000-jılda 42,5 procentke hám 2010-jılda 59 procentke izshil ósti. 2011-jılda Mámleket byudjetiniń qarjılar bólegi 2010-jılǵa salıstırǵanda 25,4 procentke, 2000-jılǵa salıstırganda bolsa derlik 17,8 ese ósti. Sonnı da aytıp ótiw kerek, mámleket byudjeti qarjılarınıń 58,7 procenti sociallıq tarawdı finanslastırıw hám xalıqtıń kem támiyinlengen qatlamların qollap-quwatlawǵa qaratıldı. Usı maqsetler ushın Qaraqalpaqstan Respublikasında 2022 jılı jergilikli byudjet jámi qarejetleriniń shama menen 66,7 procenti baǵdarlandı. Bul 2021 jılǵa salıstırǵanda 650 milliard 422 million sўm yaki 0,3 procent kóp. Tiykarınan, bilimlendiriw, ilim pán tarawın rawajlandırıwǵa sawlıqtı saqlaw sistemasına qarjı sarıplandı. 
Bunı Qaraqalpaqstan Respublikası byudjet qárejetleriniń 2021-2022 jıllardaǵı tiykarǵı kórsetkishlerinde kórsekte boladı.
Búgingi kúnde Qarakalpaqstan Respublikasında 44 emlewxana,
307 ambulatoriya -poliklinika shólkemleri xızmet kórsetpekte. Eslewxana orınları sanı 7553 koyka bolıp hár 10 mıń adamǵa
42,8 orınnan tuwrı keledi. Ambulatoriya - poliklinika shólkemleri kuwatı smenada 23,4 mıń qatnawdı shólkemlestirgen.
Bilimlendiriw hám mádeniyat tarўanda Respublikada 317 mektepke shekemgi bilim beriw mekemelerinde 38,4 mıń balalar tárbiya almaqta.