O`zbekistan respublikasi joqari ha`m orta arnawli bilimlendiriw ministrligi

Juwmaqlaw

Ma`mleketimizde ta`lim sistemasin rawajlandiriw ha`m rawajlang`an ma`mlektler ta`jriybelesin uyreniw tiykarlari onin` normaliq-huquqiy hujjetlerinde belgilep berildi. G`a`rezsiz ma`mlketimiz basshilig`inda en` aldi menen , jumisti ta`lim tarawindag`i ma`mlket tiykarlarinin` huqiqiy tiykarin jaratip beriwden basladi.

Bugingi kunde da`sturde belgilengen basqishlar ha`m kadrlar tayarlawdin` tiykarg`i jonelisleri boyinsha o`tken da`wirde a`melge asirilg`an jumislardi analiz qiliw ha`m keleshektegi waziypalardi belgilew bugingi kunnin` a`hmiyetli ma`selelrinen biri esaplanadi.

Kadrlar tayarlaw milliy modelinin` tiykarg`i quramliq bolimi ja`miyet, uzliksiz ta`lim, pa`n ha`m islep shig`ariw etip bellgilengen.

O`qitiw principleri negizinde oqitiw nizamliqlari jatadi. Oqitiw nizamlari ha`m nizamliqlari oqitiw priciplerinin` nazeriy tiykrlarin islep shig`iwg`a ha`m pedagogikaliq iskelik a`meliayatina qollawg`a mumkinshilik beredi.

Soni aytip o`tiw kerek, oqitiw nizamliqlari uzliksiz ta`lim sistemasinin` alding`a qoyilg`an ma`mleketlik ha`m sotcial buyurtpalardin`, ja`miyettin` soscial tirishiligindegi madeniy-ruwhiy ozgerisler, ta`lim-tarbiya pracessinin` maqseti ha`m waziypalari, pa`nnin` rawajlaniw da`rejesine baylanisli mudami ozgerip ha`m jan`alanip turadi.

O`zbekstanda ta`lim respublika sotcialliq-ekanmikaliq ideyaliq ruhiy tirishiliktin` en` a`hmiyetli jonelisi esaplanadi. Ta`limnin` huqiqiy tiykarlari ma`mleketimiz Konstitutciyasi, “Ta`lim tuwrisindag`i nizami” ha`m “Kadrlar tayarlawdin` milliy da`sturi” nde o`z korinisin tapqan. O`zbekstan Respublikasinda u`zliksiz ta`lim sistemasi kadrlar tayarlawdin` milliy modelin jariylawdin` molsherli sonin` menen bir qatarda ilimiy- teoriyaliq tiykari bolg`an “Kadrlar tayarlaw milliy da`sturi tuwrisinda” g`i nizamnin` qabil qiling`anlig`ina da 16 jil boldi. Sabaqliqtin` ilimiyligi haqqinda toxtalip, “Bakteriyalar, zamarriqlar, lishaynikler” bolimi botanika sabaqlig`ina kiritiliwi organikaliq dunyanin` ha`zirgi zaman sistemasi tuwrisindag`i bilimlerine tuwri kelmeydi dep aytiw kerek. Sebebi olar du`zilisi tirishilik etiw ta`rzleri menen o`simliklerden uliwma parq qiladi.

Sonday –aq, “O`zbekstanda botanika pa`ninin` rawajlaniw tariyxi” dep atalg`an babti 5-klasstag`i temasina qosiw tuwri boladi dep oylaymiz. “Dekarativ o`simlikler” degen bapti “Jerde o`simlikler dunyadinn` rawajlaniwi” babinnan aldin beriliwi logikaliq jaqtan duris boladi dep oylaymiz.

Ta`lim-tarbiya pracessinin` tarbiyalaniwshilardin` iskerligi xarakterine baylanisli nizami ta`lim–tarbiya pracessin sholkemlestiriw usili ha`m alinatig`un natiyje, pedagogikaliq basqariw ha`m uyreniwshinin` iskerligin arttiriw artasindag`i uzliksiz baylanisti sawlelendiredi. Bul nizam Kadrlar tayarlawdin` milliy da`sturu tiykarinda ta`lim-tarbiya partsessine en` basli texnologiyalardi qollaw, sol tiykrainda zamanagoy oqiw uslbliq birlespelerdi jaratiw ha`m oqiw-tarbiya pratcesslerin didaktikaliq tarepten ta`minlewdi, oqiwshilardin` qa`biliyetleri ha`m imkaniyatlarina muwapiq rawishte ta`limge tabaqalastirilg`an jandasiwdi jariyalaw, oqiwshilardi oz oqiw biliw iskerliginin` tolig`i menen soqiw tarbiya pratcessinin` subektine aylandiriwdi kozde tutadi.