Zidlik munosabati mazmuni va hajmiga ko‘ra turlicha bo‘lgan mulohazalar o‘rtasida mavjud bo‘ladi. Bu mulohazalarning har ikkisi bir vaqtda chin ham, xato ham bo‘lmaydi. Ulardan biri hammavaqt chin, boshqasi esa xato bo‘ladi.
Yuqoridagi misollardan A – mulohaza chin bo‘lib, O – mulohaza xatodir. Shuningdek, I – mulohaza chin, E – mulohaza xatodir.
Sig‘ishadigan mulohazalardan mazmuni bir xil, hajmi turli xil bo‘lgan mulohazalar o‘zaro bo‘ysunish munosabatida bo‘ladi. Bunda umumiy mulohazalar bo‘ysundiruvchi, juz’iy mulohazalar bo‘ysunuvchi bo‘ladi. Bo‘ysunish munosabatida umumiy mulohazalar chin bo‘lsa, ularga bo‘ysunuvchi juz’iy mulohazalar ham chin bo‘ladi. Lekin juz’iy mulohazalar chin bo‘lganda, umumiy mulohazalar noaniq (chin yoki xato) bo‘ladi. Yuqoridagi misoldan A mulohaza chin bo‘lgani uchun unga bo‘ysunuvchi I mulohaza ham chin bo‘ladi. Agar umumiy mulohazalar xato bo‘lsa, ularga bo‘ysunuvchi juz’iy mulohazalar noaniq (chin yoki xato) bo‘ladi. Misolimizda E mulohaza xato bo‘lgani uchun O mulohaza ham xato bo‘ladi. Ba’zi holatlarda umumiy mulohazalar xato bo‘lsa, juz’iy mulohazalar chin bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |