O’zbekiston respublika oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Transport ishini ikkinchi asosiy vazifasi, yo’lovchilar tashishni tartibga solish
hisoblanadi.
Yo’lovchilarni tashish hajmini aniqlaщda shaharlararo va shahar ichidagi yo’lovchilar
hajmi aniqlanadi. Bularga ta’sir etuvchi asosiy omil aholi daromadlaridir.
Istiqbol va joriy davrlarda yo’lovchilar tashishni aniqlashda quyidagi ko’rsatkichlar
ishlatiladi:
Istiqbol davrda: aholining soni; 1 yilda 1 kishiga to’g’ri keladigan yo’lovchi/km; 1 yilda
1 kishiga to’g’ri keladigan iste’mol fondlarining o’sishi;
Joriy davrda: aholining daromadlari haqidagi ma’lumotlar; daromadlarning 1 so’miga
to’g’ri keladigan yo’lovchi km.
Aholining transport vositalaridan foydalanishning intensivlik darajasini belgilovchi
ko’rsatkich bo’lib aholining transport qatnovi ko’rsatkichi hisoblanadi.
min
®
+
i
n
i
K
E
C
min
®
+
i
n
i
K
E
C
min
®
+
i
n
i
K
E
C
n
n
L
P
L
P
L
P
Pl
+
××
×
+
+
=
å
2
2
1
1

---

93
Aholining transport qatnovi deganda kishilarning yurish xarakati, qobiliyati tushuniladi.
Aholini transport qatnoviga ko’p omillar ta’sir qiladi. Bu aholining daromadlarini o’sishi, bo’sh
vaqtning bor bo’lishi, transport ishining yaxshilanishi, savdo markazlarining oshishi va h.k. Bu
ko’rsatkich bir kishiga to’g’ri keladigan passajir km. da hisoblanadi.
Aholining transport qatnovini hisoblashda har xil usullardan foydalaniladi. Masalan,
aholining joriy davrdagi sonini koeffitsientga ko’paytirish yo’li bilan aniqlash usuli. Bu usul
asosan istiqboldagi ko’rsatkichlarni hisoblashda keng qo’llaniladi. Ko’rsatilgan koeffitsient
aholining real daromadi yoki iste’mol fondining bir kishiga to’g’ri keladigan miqdorini o’sish
darajasini ifodalaydi.
Aholining transport qatnovi (P) quyidagi formula bilan aniqlanadi:
bu yerda:
A
j
– aholining joriy yildagi soni;
K – koeffitsient.