O’zbekiston respublika oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Tashqi omillar orasida jahon iqtisodiyoti tizimiga integratsiyalashuv
kuchayishining ahamiyati ortmoqda.
Milliy iqtisodiyotga globallashuvning ta’siri ziddiyatli kechadi. Bu jarayonda, bir
tomondan xalqaro ishchi kuchi migratsiyasi kuchayadi, mamlakatga arzon
tovarlarning kirib kelishi ko’payadi, natijada milliy iqtisodiyotning ayrim
tarmoqlarida iqtisodiy rivojlanishga to’siq paydo bo’ladi. Ikkinchi tomondan,
tashqaridan zamonaviy texnologiya, investitsiya, innovatsiya va kreditlar kirib
keladi. Ishlab chiqarishni modernizatsiyalash va rekonstruktsiya qilish,
innovatsion texnologiyalarga o’tish imkoniyatlari kengayadi natijada iqtisodiy
rivojlanish ta’minlanadi (bu masalalarga qo’llanmaning keyingi bo’limlarida
alohida to’xtalib o’tamiz).
2.2. Iqtisodiyotning shakllari va rivojlanishini belgilaydigan makroiqtisodiy
ko’rsatkichlar tizimi.
Milliy iqtisodiyotni tashkil qilish shakllari. Insoniyat tarixi xo’jalik
yuritishni turli xil shakllarini biladi:
An’anaviy yoki natural iqtisodiy tizim. Bu o’ta ko’xna va qoloq iqtisodiy
tizim, uzoq vaqtgacha o’zgarmay qolgani uchun arxaik (eski) tizim deb
baholanadi. Bu tizimda qo’l mehnati hukmron, ishlab chiqarish natural xarakterga
ega: mehnat unumdorligi va turmush darajasi g’oyat past. Iqtisodiy aloqalar
xo’jalikning o’z ichida yuz beradi. Boshqalar bilan oldi-sotdi munosabatlari
bo’lmaydi. Bu tabiatan berk iqtisodiyot davlat siyosati ta’siridan holi bo’ladi.
An’anaviy iqtisodiy tizimning alomatlari hali tsivilizatsiya girdobiga tortilmagan,
Мехнат қуроллари (машина, асбоб-
ускуна, ўлчаш хисоблаш асбоблари)
Мехнат
предмети
(хом ашё ва
материаллар)
Мехнат шароити
(бино, иншоот, йўл,
омборлар ва
хоказолар)
Моддий ашёвий
омил

---

19
urug’-aymoqchilik sharoitida yashayotgan ba’zi bir Afrika xalqlarida uchrab
turadi.