Oʼzbekiston Respublikasi Amir Temur nomidagi dxx akademiyasi

O’zbekiston va Ozarbayjon ishtirokidagi savdo aylanmasi (ming, dollar xisobida¹²)

Yil	Eksport Ozarbayjon	Import Ozarbayjon	Savdo aylanmasi narxda
2020	23 130,69	59 187,72	82 318,41
2021	33 489,95	78 413,45	111 903,4
2022	46 450,99	136 856,90	183 307,89

Bugungi kunda O‘zbekiston Ozarbayjonga transport vositalari, rangli metallar, elektrotexnika va mexanik qurilmalar, turli optika, loviya, mayiz, yeryongʻoq, vodorod xlorid, ipak, gazlamalar, yengil avtomobillar, avtobuslar, yuk mashinalari, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetkazib beradi, transport, turizm va boshqa sohalarda xizmat ko‘rsatadi. Ozarbayjonning Oʻzbekistonga eksporti asosan mexanik asboblar, dori vositalari, plastmassa, shakar, qandolat mahsulotlari, turli organik va kimyoviy birikmalar, koʻnchilik va boʻyash ekstraktlaridan iborat. Ikki davlat fuqaro aviatsiyasi sohasida havo kemalariga ehtiyot qismlar yetkazib berish, havo kemalarini ta’mirlash va texnik xizmat ko‘rsatish, parvoz va muhandislik kadrlarini tayyorlash kabi yo‘nalishlarda faol hamkorlik qilmoqda¹³.

Maʼlumki, Ozarbayjon Janubiy Kavkaz mintaqasidagi Oʻzbekistonning asosiy hamkori boʻlib, bu geosiyosiy va geoiqtisodiy jihatdan muhim. Ishonch bilan ayta olamanki, bugungi kunda davlatlarimiz o‘rtasida o‘zaro siyosiy ishonch o‘rnatilgan, har ikki davlat xalqaro va mintaqaviy tashkilotlar doirasida bir-birini qo‘llab-quvvatlamoqda.Shavkat Mirziyoyevning prezidentlikka kelishi bilan qo‘shnilar bilan munosabatlarni yo‘lga qo‘yish bo‘yicha qator ishlar amalga oshirildi. Bu qadamlar mamlakat salohiyatini sezilarli darajada kuchaytirdi, Markaziy Osiyo davlatlari bilan aloqalar tezlashdi. Mamlakatga sarmoya jalb etish maqsadida Prezident Mirziyoyev erkin iqtisodiy zonalarni tashkil etdi. Ular har qanday miqyosdagi, shu jumladan kichik biznesni yuritish uchun soliq, bojxona va kredit imtiyozlariga ega maxsus iqtisodiy makonlardir. Bugungi kunda Oʻzbekistonda uchta EIZ mavjud: Navoiy, Angren va Jizzax. Tadbirkorlik sub’ektlarining soliq yukining asosiy qismidan ozod etilishi, ayniqsa, chet el investitsiyalarining ustav kapitalida ishtirok etishda ularning jadal kengayishiga keng imkoniyatlar yaratmoqda.
“Navoiy” erkin industrial-iqtisodiy zonasining sarmoyaviy salohiyati ham ikki davlat o‘rtasidagi hamkorlikni chuqurlashtirish uchun qulay imkoniyatlar yaratadi. Bu yerda hamkorlikda yangi ishlab chiqarish quvvatlarini barpo etish, qit’alararo havo qatnovi yo‘nalishidagi ishlar kelgusida O‘zbekiston va Ozarbayjon uchun ayniqsa foydali bo‘ladi.
O'zbekistonda Ozarbayjonning agrar sektorni subsidiyalash va qishloq xo'jaligini raqamlashtirish sohasidagi tajribasini qo'llash imkoniyatlari mavjud¹⁴. Yaqin hamkorlik, shuningdek, urug'siz findiq va anor, ipak qurti pillalari va paxta yetishtirish kabi sohalarda ham amalga oshirilmoqda. 2022-yilda O'zbekistondan Ozarbayjonga uzum, loviya, yeryong'oq, shuningdek, bir nechta paxta navlarining urug'lari jo'natildi. O'z navbatida, Ozarbayjondan O'zbekistonga findiq ko'chatlarini yuborish rejalashtirilgan¹⁵.
Hamkorlikni oshirish orqali O‘zbekiston va Ozarbayjon ishbilarmon doiralari sarmoyaviy hamkorlik ko‘lamini kengaytirishi mumkin, bu esa savdo-iqtisodiy ko‘rsatkichlarni sezilarli darajada oshirish imkonini beradi. Bu yerda O‘zbekiston-Ozarbayjon hukumatlararo qo‘shma komissiyasi faoliyatini faollashtirish, biznes-forumlar, O‘zbekiston va Ozarbayjonning iqtisodiy salohiyati taqdimotlari, ko‘rgazmalar va boshqa tadbirlarni o‘tkazish muhim ahamiyat kasb etadi. Qo‘shma komissiya hali foydalanilmayotgan va yangi imkoniyatlarni aniqlash, hamkorlik ko‘lamini kengaytirish yo‘llarini belgilash, o‘zaro manfaatli loyihalarni ishlab chiqish ustida ishlamoqda. Iqtisodiy forumlar yangi shartnomalar tuzish bilan birga ishbilarmon doiralarning ikki davlat imkoniyatlaridan xabardorligini oshirishga xizmat qiladi. Bank-moliya sohasida aloqalarni rivojlantirish, eksport tovarlari va xizmatlari turlarini tubdan qayta ko‘rib chiqish zarur. Bu ishbilarmonlar o‘rtasidagi muloqotni kengaytirishda hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi.Ta’kidlash joizki, Ozarbayjon Markaziy Osiyoning markazida joylashgan, ulkan iqtisodiy va strategik imkoniyatlarga ega O‘zbekiston salohiyatidan foydalanishdan manfaatdor. Savdo-iqtisodiy va sarmoyaviy aloqalarni rivojlantirish Oʻzbekiston va Ozarbayjon oʻrtasidagi ikki tomonlama hamkorlikning ustuvor yoʻnalishi hisoblanadi.