O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT

TEXNOLOGIYaLARI VA KOMMUNIKATSIYaLARINI

RIVOJLANTIRISh VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI 

TOShKENT AXBOROT TEXNOLOGIYaLARI

UNIVERSITETI

“Dasturiy Taminot Tizimlarini Loyihalash”

fanidan

Kurs Ishi

1.

Bajardi:Yuldashev Sarvarbek 

Qabul qildi: Xidirova Charos Murodullayevna

Toshkent 2020

---

Kirish

Bugunki kunda kripto valyuta omalashishi judda tez sodir bolmoqda 

kopchlik odamlar kripto valyutani havfsiz deb uning keyingi 10 yillikda 

qogoz pullar ornini bosadi deb bashorat qilishmoqda men fikrimcha ham 

shunaqa demak kurs ishim boyicha kripto valyuta web ilovasi obekti deb  

kripto valyuta olindi.Kripto valyutasi - bu tovar va xizmatlarga onlayn 

ravishda almashtiriladigan to'lov shakli. Ko'pgina kompaniyalar o'zlarining

valyutalarini chiqarganlar, ko'pincha ularni jetonlar deb atashadi va ular 

maxsus ravishda kompaniya taqdim etadigan tovar yoki xizmat uchun 

sotilishi mumkin. Arkadal va kazino bunga misol bola oladi. Tovar yoki 

xizmatga kirish uchun kripto valyutasiga haqiqiy valyutani 

almashtirishingiz kerak bo'ladi.Kripto-valyutalar blokcheyn deb 

nomlangan texnologiya yordamida ishlaydi. Blockchain - bu 

tranzaktsiyalarni boshqaradigan va qayd etadigan ko'plab kompyuterlarga 

tarqalgan markazsiz texnologiya. Ushbu texnologiyani jalb qilishning bir 

qismi uning xavfsizligi.Bozor tadqiqotlari veb-sayti CoinMarketCap.com 

ma'lumotlariga ko'ra, 6700 dan ortiq turli xil kripto-valyutalar ochiq 

savdoga qo'yilgan. Va kripto-valyutalar ko'payishda davom etmoqda, 

dastlabki tanga takliflari yoki ICO orqali pul yig'ish. CoinMarketCap 

ma'lumotlariga ko'ra, 2020 yil 2-sentabrda barcha kripto-valyutalarning 

umumiy qiymati 370 milliard dollardan oshgan va eng mashhur raqamli 

valyuta bo'lgan barcha bitkoinlarning qiymati taxminan 210 milliard 

dollarga teng bo'lgan.

Kripto-valyutalar turli xil sabablarga ko'ra o'z tarafdorlariga murojaat 

qilishadi. Bu erda eng mashhurlaridan ba'zilari:

•

Qo'llab-quvvatlovchilar bitcoin kabi kripto-valyutalarni kelajakning 

valyutasi deb bilishadi va ehtimol ularni qimmatroq bo'lishidan oldin 

hozir sotib olish uchun poyga qilishmoqda

•

Ba'zi bir tarafdorlar kriptovalyutaning markaziy banklarni pul 

massasini boshqarishdan chetlashtirishi haqiqatni yoqtirishadi, 

chunki vaqt o'tishi bilan ushbu banklar inflyatsiya orqali pul 

qiymatini pasaytirmoqdalar

•

Boshqa qo'llab-quvvatlovchilar kripto-valyutalar ortidagi 

texnologiyani, blokcheynni yaxshi ko'radilar, chunki bu 

markazlashmagan ishlov berish va ro'yxatga olish tizimi va an'anaviy

to'lov tizimlariga qaraganda xavfsizroq bo'lishi mumkin.

---

•

Ba'zi chayqovchilar kripto-valyutani yoqtirishadi, chunki ular 

qimmatlashib bormoqda va pulni ko'chirish usuli sifatida valyutalarni

uzoq muddatli qabul qilishda qiziqish yo'q

Bular   Kripto   valyutala   mashhurligi   sabablaridan   bazilai   eng   mashhur

kripto   valyuta   bitcoinga   qaradigan   bolsak   hozirda   qiymati   18000   aqish

dollirdan ortdi bu shuni korsatadiki cripto valyutalar keljagi puli lekin bazi

bir muhim savoolarini oldimizga qoyishimiz kerak bular kripto valyutalar

kelajkda   davlatlar   domonidan   ishlatishga   ruxsat   beriladimi   yoki   ularni

havfsizligi   qaday   muhim   orini   tutadi   texnologiyalar     rivojlangani   sari

uning   hafsziligi   kamayib   qolmaydimi.Bularga   keladigan   bolsak   davlat

tomonidan   ruxsat   berilishi   yoki   berilmasligi   noaniq   lekin   xavfsizligiga

kelsak menimcha texnologiya rivojlanishi xavfsizlgini ortishiga ham olib

kelsa   kerak.Markazlashtirilmagan   kripto   valyutasi   butun   kripto   valyuta

tizimi   tomonidan   birgalikda   ishlab   chiqariladi,   bu   tizim   yaratilganda

aniqlanadi va jamoatchilikka ma'lum bo'ladi. Federal zaxira tizimi kabi

markazlashtirilgan bank va iqtisodiy tizimlarda korporativ kengashlar yoki

hukumatlar   valyuta   ta'minotini   fiat   pul  birliklarini   bosib   chiqarish   yoki

raqamli bank daftarlariga qo'shimchalar kiritish orqali nazorat qilishadi.

Markazlashtirilmagan   kripto   valyutasiga   kelsak,   kompaniyalar   yoki

hukumatlar yangi birliklarni ishlab chiqara olmaydilar va shu paytgacha

unda   baholangan   aktiv   qiymatiga   ega   bo'lgan   boshqa   firmalar,   banklar

yoki   korporativ   tashkilotlar   tomonidan   qo'llab-quvvatlanmagan.

Markazlashtirilmagan   kripto-valyutalar   asosidagi   texnik   tizim   Satoshi

Nakamoto deb nomlanuvchi guruh yoki shaxs tomonidan yaratilgan.2018

yil may oyidan boshlab 1800 dan ortiq kripto-valyuta spetsifikatsiyalari

mavjud   edi.   Kripto-valyuta   tizimi   ichida   daftarlarning   xavfsizligi,

yaxlitligi   va   muvozanati   konchilar   deb   ataladigan   o'zaro   ishonchsiz

tomonlar   hamjamiyati   tomonidan   ta'minlanadi:   ular   o'zlarining

kompyuterlaridan bitimlarni tasdiqlash va vaqt belgilashda foydalanadilar.

ularni   ma'lum   bir   vaqt   tamg'asi   sxemasiga   muvofiq.Ko'pgina   kripto-

valyutalar   ushbu   valyutani   ishlab   chiqarishni   bosqichma-bosqich

kamaytirishga   mo'ljallangan   bo'lib,   ushbu   valyutaning   har   doim

muomalada   bo'ladigan   umumiy   miqdoriga   chek   qo'yadi.   Bu   qiyinchilik

kriptografik   texnologiyalardan   foydalanishdan   kelib   chiqadi.Bulardan

demak kripto valyutaning arxitekturasini korib chiqamiz.