O’zbekiston Respublikasi Davlat Soliq Qo’mitasi huzuridagi Fiskal instituti

1.Qozog`iztonRespublikasida egri soliqlartiziminingshakllanishi


Qozog'istonning soliq tizimi - Qozog'iston Respublikasida tashkil etilgan soliq tizimi, shuningdek, soliqlarni undirish tartibini tartibga soluvchi qonun hujjatlari va qonun hujjatlaridan kelib chiqadigan me'yoriy hujjat hissoblanadi.
Qozog'iston Respublikasi hududida qo'llaniladigan barcha soliqlar va byudjetga to'lanadigan majburiy to'lovlar orasida egri soliqlar alohida o'rin tutadi. Bilvosita yoki iste'mol soliqlari dunyoning barcha mamlakatlarida keng qo'llaniladi.Iqtisodiy mazmun nuqtai nazaridan soliq qonun asosida rezidentlardan, korxona (firma) va tashkilotlardan undiriladigan majburiy to‘lov tizimidir. Soliq va soliqqa tortishning ildizlari asrlarga borib taqaladi. Davlat iqtisodiyotni rivojlantirish va barqarorlashtirish jarayonida soliqlardan kuchli iqtisodiy mexanizm sifatida foydalanadi. Soliqlar davlat suverenitetining ifodasidir. Soliq bozor munosabatlarining bir qismi bo'lib, uning faoliyati mamlakatda olib borilayotgan iqtisodiy islohotlarning samaradorligi bilan chambarchas bog'liq.
Soliq solishning asosiy maqsadi davlat xazinasini toʻldirish, mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirish, ijtimoiy ahvolni yaxshilash, korxonalar va fuqarolarning mablagʻlarini davlat ehtiyojlariga jalb etishdan iborat. Soliqlar o'zining huquqiy holati va foydalanish shartlariga ko'ra xilma-xildir. Egri soliqqa tortishning ma'nosi shundan iboratki, soliq tovar narxiga (xizmat tarifiga) qo'shiladi.
Bunda soliq tovar (xizmat)ning haqiqiy iste’molchisi tomonidan to‘lanadi, lekin iste’molchi bilan davlat o‘rtasida bevosita bog‘liqlik mavjud emas.Bilvosita soliqlar - soliq to'lovchining daromadi va mulkiga bevosita bog'liq bo'lmagan, narx yoki tarif qo'shimchasi sifatida belgilangan soliqlar. Egri soliqlarga qo'shilgan qiymat solig'i, aksiz solig'i kiradi. Egri soliqlarga tashqi iqtisodiy faoliyatdan olingan daromadlar ham kiradi (bojxona to'lovlari, ichki bozorda sotiladigan tovarlar narxi va ularning schyot-faktura qiymati o'rtasidagi farq). Egri soliqlar davlatning fiskal manfaatlarini ifodalaydi. Ushbu soliqlarning oxirgi to'lovchisi tovar iste'molchisi hisoblanadi.Egri soliqlar soliq solish ob'ektiga ko'ra quyidagilarga bo'linadi: