O’zbekiston respublikasi davlat statistika qo’mitasi kadrlar malakasini oshirish va statistik tadqiqotlar instituti

ko’rsatgichlar hos bo’lishi kerak ekan: 

Platformali texnologiya biror bir sohada bitta yoki bir nachta muhim 
funktsiyalarni bajara olishi kerak; 

Platforma qandaydir “standartlar” ni o’rnatishi va yechimlar yoki 
mahsulotlarning umumiy arxitekturasiga ta’sir qila olishi lozim; 

Tarmoq hamkorligi hisobiga rivojlanish imkoniyatlariga ega bo’lish uchun 
platformaning boshqalar uchun ochiq yoki yarim ochiq bo’lishi talab etiladi; 

Iqtisodiyot nuqtai-nazaridan platforma texnologiyasi qo’shimcha hizmat va 
mahsulotlar taklif etuvchi komplentator kompaniyalarning ishtirok etishiga 
imkon berishi lozim, chunki shundagina u qo’shimcha rivojlanish 

---

530 
potentsiyliga ega bo’ladi hamda asosiy mahsulot yoki hizmatlarga 
qo’shimchalar taklif etib, platformaning rivojlanishiga o’zining baholi-
qudarat hissasini qo’sha oladi; 
Platformaning 
rivojlanish strategiyasini 
shakllantirish uchun o’yinlar 
nazariyasidan foydalanish foydadan holi bo’lmaydi. Masalan, ba’zi xolatlarda 
qisqa muddatli g’alabadan voz kechish, barcha o’yinchilarga (bizning xolatda 
platforma ishtirokchariga) undan kattaroq foyda olishga imkon beradi. A. Gaver 
va M.Kusumanolar ham (Gawer A., Gustamo M., Industry Platforms and 
Ecosystem Innovation. //Pro J. Innovation Management, 2014, №31 (3). C.413-
433. 2 - Эдельман Б. Как запустить цифровую платформу / / Harwrd Business 
Rewiev – Россия. 2015. Апрель. С. 80-87.) platformalarning rivojlanishiga oid 
shunga o’xshash kriteriyalarni keltiradilar. Ularning fikrlariga ko'ra: 

Tarmoq platformasi kengroq texnologik tizimga mos bo’lgan funktsiyalarni 
bajarishi lozim; 

Platforma tarmoq 
bozorining 
ko’pchilik 
ishtirokchilariga 
tegishli 
muammolarni hal qilib berishi kerak, chunki shundagina tashqi kompaniyalar 
platformaga qo’shilishga intiladilar; 

Platformaning texnologik arxitekturasi bilan birga unga qo’shilish yoki 
kirish qoidalari ham ishlab chiqilgan bo’lishi zarur; 

Platformaning barcha ishtirokchilari uchun majburiy bo’lgan tartiblar, shu 
jumladan, platformaning ishlashi va unga innovatsion o’zgartirishlar kiritishning 
strategik qoidalarini ishlab chiqish lozim. 
Yuqoridagi sanab o’tilgan kriteriyalar juda muhim, ammo ular kompaniyaga o’z 
an’anaviy texnologiyalarini tarmoq texnologiyasiga transformatsiya qilishi yoki 
maqsadli ravishda shunday platformalar yaratishi uchun yetarli emasdir. Afsuski, 
hozirda tarmoq platformalarini yaratish bo’yicha uslubiy ko’rsatmalar ishlab 
chiqilmagan. Lekin ko’pchilik mutaxassislarning fikriga ko’ra, hozirda 
rivojlanayotgan raqamli iqtisodiyotda yuqori texnologik kompaniyalarning asosiy 
rivojlanish yo’nalishi - strategik afzallikka ega platformalar yaratish va ularning 
asosida biznes ekotizimlari tashkil etishdir. Huddi shu ish uzoq istiqbolda ularning 

---

531 
bozordagi raqobat kurashida muvaffaqiyat garovi bo’lib hizmat qiladi. Google va 
shunga o’xshash kompaniyalar amaliyotining eng yaxshi tajribalarini 
umumlashtirish reklama jarayonidan daromad olishga mo’ljallangan platformalar 
tashkil qilish uchun tavsiyalar ishlab chiqishga imkon berdi.