O`zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi buxoro davlat universiteti qo‘lyozma

Evelyn and Dandy were going round in perfect harmony, the pony’s little
legs going like oiled clockwork. (Ch. Dickens)
At it they went like five hundred houses on fire. (OED. Vol.4, p.241)
It was as late as all hell. (J. Wain, “Strike the Father Dead”, p.70)
“Oiled” so‘zining “like clockwork” intensifikatoriga kirishuvi; “five hundred houses”ning “like a house on fire” intensifikatoriga kirishuvi, “all”ning “as hell” ga kirishuvishuni ko‘rsatadiki, frazeologik intensifikatorlarning komponentlari oddiy so‘z kabi tarjima qilinadi va ular o‘zining leksik ma'nosini yo‘qotmagan holda nutqda o‘zgaruvchan elementlar bilan birgalikda qo‘llaniladi. Bu uchala misol ham frazeologik intensifikatorning ko‘zga ko‘rinarli asosiy semantik xarakteristiksini, ya'ni uning intensivligini ko‘rsatadi. Birinchi misolda yanada yuqoriroq darajani ko‘rsatish uchun, muallif mexanizmni faqatgina o‘zini ishlatmay, uning tartibga keltirilganligini aytib o‘tgan. Ikkinchi misolda intensivlik sifatni emas, sanoqni belgilab bergan. Bunda bir uyning yonishi emas, balki besh yuz uyning yonishi bo‘rttirib ko‘rsatilgan:
At it they went like five hundred houses on fire.
Va oxirgi, uchinchi misolda intensivlik umumiy kvantor “all”ning kiritilganligi bilan tanishdir. Bular – intensivlikni oshirishning oddiy usullaridan biridir. Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, o‘z rivojlanishi davomida frazeologik intensifikatorlar to‘rtinchi, ya'ni oxirgi bosqichni egallaydi. Frazeologik intensifikatorlarni tahlil qilish davomida biz shuni aniqlab oldikki, har bir frazeologik intensifikatorning orqasida mavhum kontseptual tuzilma – freym mavjud bo‘lib, u insonlarning atrofmuhit haqidagi fikrlarini chuqurroq egallashga yordam beradi va bunday frazeologik intensifikator alohida tarzda emas, balki birikma tarzida namoyon bo‘ladi va rivojlanadi. Aktsional freymning tuzilishi va rivojlanishi quyidagi katakchalarda hosil bo‘ladi: 1) freymning nomi, 2) jarayon vaqti, 3) harakat bosqichlari, 4) hrakat joyi, 5) harakat natijasi, 6) jarayon sub'ekti, 7) jarayon xarakteristikasi va boshqalar. (Baranov, 1996: 417) Kontseptual o‘zgarishlar natijasida freymlar va katakchalarda iboralarning yangi ma'nolari paydo bo‘ladi. Freymlar tarkibidagi birliklarning kamayishi va ma'nosining kuchayishi natijasida iboralarda intensivlik kategoriyasi kuchayadi. Masalan, to beat the band (to drown the noise made by the band) – with the great force, vigor birikmasi “orkestr tomonidan chalinayotgan musiqaning to‘xtatilishi” birikmasining qisqartirilishi asosida paydo bo‘lgan.
Leksik darajani kuchaytirish vositalariga sinonimik qatorlar, frazeologik burilishlar ham kiradi. Fonetik darajada intensivlik tashqi shaklning kuchayishi ifodasi bilan bog'liq. Nutq shakliga qarab (og'zaki yoki yozma) fonetik yoki grafik vositalar yangilanadi (so'zni bo'g'inlarga bo'lish, kursiv bilan yozish va hokazo). So‘z yasalish darajasida intensivlik kuchaytiruvchi yoki kuchsizlantiruvchi morfemalarning yordami mazmuni ifodalanadi.
Morfologik (grammatik) tasvir vositalari intensivliklari tartibsiz, chunki ular faqat umumiy intensiv leksik fondning so'zlari bir qismidir. Intensivlik morfologik vositalar turkumning grammatiklashuvi jarayonida yuzaga keladi. Bunday holda, intensivlik vakili yoki ekstensivlik grammatik semantika va ifodalangan o'n olti grammatik vositalardan foydalanish bilan chambarchas bog'liq. Ushbu belgilar toifasi intensivlik fe'l va sifatlarda eskiradi. Sifatlar uchun intensivlik kategoriyasi sifatlanadi tegishli ma'no kelganda taqqoslash darajalari shakllari yordamida grammatiklashtiriladi.
Frazalar darajasida quyidagi umumiy til kuchayish vositalari: kuchaytiruvchi sifatlar, substantiv iboralarda atribut vazifasini bajaradi (unlimited happiness), qo'shimchalar - kuchaytirgichlar (completely exhausted), birikma orqali hosil qilingan mazmunli kuchaytirgichlar (virgin-pure snow) stereotipik klişe iboralar va pleonastik konstruktsiyalar (lighter than easy).
Gap darajasida gapning kuchayishi har xil turdagi takrorlash, undov gaplardan foydalanish, barqaror tuzilishga ega bo'lgan tuzilmalar (ko'proq mehnatsevar), ergash gaplar (o'lchovlar, darajalar, oqibatlar, kuchayish ma'nosi bilan substantiv determinantlar), qo`shma va qo`shma gaplar orqali amalga oshiriladi.
Intensivlik toifasi ham kontseptsiya bilan bog'liq kuchayish, bu xususiyatning miqdoriy kvalifikatsiyasi va keng ma'noda baholash turi sifatida ifodalanishi mumkin bir qator majburiy va bir qator ixtiyoriylarni o'z ichiga olgan maxsus tuzilma elementlar, bu modal quti mantiqiy-semantik va sintaktik qurilish ustiga qo'yilgan bayonotlar (E.M. Wolf, 1986). Modalning majburiy elementlari inten-intensifikatsiya - ifodalilik va tasviriylik kuchaygan intensivlashtirish doirasi quyidagilardan iborat:

• 
  turli til vositalari bilan ma'lum bir aniq yoki bilvosita sodir bo'ladigan til birligi orqali kuchayishi
  
• 
  kuchaytirgichlar xususiyat darajasining oshishiga (zaiflashishiga) olib keladi;
  

harakatlar, sifatlar, holatlar sub'ektivdir, chunki idrokning sinkretizmiga bog'liq;