O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi mirzo ulug`bek nomidagi


Download 3.76 Mb.
Pdf ko'rish
bet68/253
Sana22.08.2023
Hajmi3.76 Mb.
#1669088
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   253
Bog'liq
To\'plam 2023 oxirgi. O`zmu

 
1) torli: 
a) kamonli sozlar: g‘ijjak, qoʼbiz, sato va boshqalar,
b) chertib chalinadigan sozlar: tanbur, rubob, setor, doʼmbira, tor, dutor. 
c) urib chalinadigan torli sozlar: chang, qonun,ud. 
 
2) puflab chalinadigan cholgu asboblari nomlari: surnay, qoʼshnay, 
shoxnay, gajirnay, nay karnay, chanqobiz, sibizga va b. 
 
3) teri qoplamali: nog‘ora, doira cholg‘u asboblari 
 
Xalq cholg‘ulari esa maʼlum millat (elat) musiqa ijrosi uchun qoʼllaniladi 
va musiqiy tovush quroli boʼlish bilan birga, moddiy madaniyat mahsuli hamdir
mukammal shaklida xalq badiiy tafakkuri, nafosat tasav-vurlari, ramziy maʼnolar 
aks etgan. Cholg‘ular xalq hayotida sof estetik vazifa bajarishdan tashqari shomon-
baxshilar, afsungarlar ruhiyatga taʼsir oʼtkazishda, harbiylar, choʼponlar, dehqonlar 
tomonidan boshqaruvchi, qoʼrqituvchi, chorlovchi tovush quroli sifatida foydalanib 
kelingan.[5] 
 
1.Ijrochilarga nisbatan qo‘llanadigan terminlar: doirachi, sozanda, 
xonanda, hofiz, ashulachi, qoshiqchi, jornavoz, yakkaxon kabi. 


134 
Mazkur musiqa ijrochiligi terminlarining har biri oziga xos ma’no 
tuzilishiga, tarixiy-etimologik manbasiga ega. Jumladan, sozanda so‘zi asli forscha 
bolib, quruvchi, yaratuvchi; cholguvchi kabi manolarni anglatadi. Eski ozbek 
adabiy tilida sozanda sozi cholguvchi ma’nosida qo‘llangan. Arabcha mashshoq 
sozining asl lugaviy ma’nosi esa oqituvchi, ustoz; usta bolib, hozirgi ozbek adabiy 
tilida xalq cholg’u asboblarida musiqa asbobi chaluvchi sozanda manosida 
qollanadi. Cholguvchi sozi ham cholgu chaluvchi sozanda; musiqachi ma’nosini 
anglatadi.
 
2. Musiqiy asarlarga nisbatan umumiy nomlar va janrlar nomlari:

Download 3.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling