O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti

 
 

---

5-Tajriba ishi 
MS12-250M1 rusumidagi ko`poperatsiyali RDB dastgohini struktura-texnologik 
modellashtirish. 
Dastgohning vazifasi va qurilmalari 
MS12-250M1 rusumidagi ko`poperatsiyali va asbob-uskunani avtomatik 
almashtiruvchi RDB dastgohi dastur bo`yicha turli detallarni ichki yuzalariga ishlov 
berish, shuningdek murakkab konturlarni frezalash uchun mo`ljallangan. Dastgohda 
quyidagi texnilogik operatsiyalarni bajarish mumkin: parmalash, ichki yuzalarni 
zenkerlash va kengaytirish; RDB qurilmasidan aylanma uzatish metodida frezalash 
yordamida ichki yuzalarga ishlov berish; uchki yuzalarni yo`nish; metchik yordamida 
diametri 12 mmgach o`lchamdagi rezbalar qirqish; diametri 60 mmgacha ichki va 
tashqi rezbalarni frezalash; murakkab yuzalar kanavka va karmanlarni frezalash. 
1.rasm. MS12-250M1 rusumidagi ko`poperatsiyali RDB 
dastgohining umumiy ko`rinishi:
1 - asos; 2 – ustun; 3 – vertikal slazka; 4 – 
support; 5 – stol; 6 – shpindel; 7 – manipulyator; 8 – 
manipilyator asbob-uskunalarni almashtirish holatida; 9 
– kantovkalagich; 10 – asbob-uskunalar ombori; 11 – 
frezerli support; 12 – kronshteyn. 
Dastgoh quyidagi kompanovkaga ega. 
Ustun 2 bir nechta sovituvchi suyuqlik 
rezervuarlari shaklida ishlatiluvchi korobka 
shaklidagi bo`sh bo`limli cho`yan quymali 
asos 
1 
ga 
o`rnatilgan. 
Gorizontal 
yo`naltiruvchi ustunning yuqori qismida 
shpindel kallagi harakatlanadi (koordinata 
Z) uning tepasida kranshteynda 12 asbob-uskuna magazini 10 o`rnatilgan. 
Kranshteynda asbob-uskunalarni avtomatik almashtiruvchi kantovkalagich 9 va 
minipulyator 7 o`rnatilgan. Shuningdek ustunning yuqori qismida shpindelning 12 xil 
tezlikda aylanishini ta`minlaydigan tezliklar qutisi joylashgan. Ustunning old 
yuzasida support 4 joylashadigan (koordinata Y) vertikal yo`nlatirgichlar mavjud. 
Yo`naltiruvchi supportida harakatlanuvchi stolli 5 (koordinata X) gorizontal slazkalar 
joylashishi mumkin.
Dastgoh konturno-pozitsiyali RDB "4 o`lcham" tipli tizimga ega. Dastgohda 
quyidagi harakatlar dasturlashtiriladi: o`q bo`ylab-shpindel kallagi; vertikal-support; 
gorizontal-salazka; aylanuvchi-ko`tarilib buriluvchi stol. Dasturni 8 qatorli 
perfolentadan, boshqaruv pulti yoki EVM aloqa kanalidan qo`l yordamida RDB 
tizimiga kirgizish. Foydalanilgan organlarni ko`chirish uchun doimiy tok 

---

elektrodvigatelli kuzatuvchi yuritma va qayta aloqa datchigi sifatida intuktasinlardan 
foydalaniladi.
Dastgohning kinematik sxemasi 
Asosiy harakat zanjirini sozlash organi shpindelning 12 xil tezlikda aylanishini 
ta`minlaydigan tezliklar qutisi hisoblanadi. 
Shpindel kallagining dasturiy joylashuvi tartibga solinadigan doimiy tok 
elektrodvigateli, reduktor va 1 juft vint-gayka yordamida amalga oshiriladi. Anologik 
yuritma support, slazka va ko`tarilib buriluvchi stol siljishi uchun ishlatiladi. 
Asbob-uskunalar magazini burilishi doimiy tok elektrodvigateli, chervyakli 
uzatma va tishli uzatmalar yordamida amalga oshiriladi.