2.2 Undov so’zlarni o’qitish metodikasi hamda ko’rgazmali materiallar.
XULOSA
Undovlarning alohida guruhi-kishilar orasidagi muomala murojaat birliklari keltiriladi. Undovga aylanmagan, hali leksemalik xususiyatini saqlagan bu birliklarni undov turkumiga kiritish o‘ta shartli bo‘lib, quyidagicha ma’nolarni bildirish uchun xizmat qiladi:
1) ko‘rishishni, xayrlashishni bildiradi: assalomu alaykum, xayr v.h
2) tabrik, istak, minnatdorlik va unga javobni bildiradi: hormang – bor bo‘ling, salomat bo‘ling; qutlug‘ bo‘lsin - qulluq; rahmat - arzimaydi kabi.
3)Biror faoliyatni ko‘tarinki ijobiy baholashni bildiradi: balli, barakallo, ofarin kabi.
Undovlar odatda deb so‘zi bilan qo‘llanib, hol (U “voy” deb yonboshiga yiqildi), degan so‘zi bilan qo‘llanib, gapda ko‘pincha sifatlovchi-aniqlovchi (Ko‘chada “dod” degan ovoz eshitildi) bo‘lib keladi. Undovlar otlashishi mumkin, bunda ular ega (Ularning dod-voyi osmoni falakka chiqdi.), kesim (Endi uning holiga voy) to‘ldiruvchi (Uning oh-vohiga kim quloq soladi?), qaratqichaniqlovchi (Dod-voyning foydasi yo‘q.) vazifalarini bajaradi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI
1. Sapayev Q. Hozirgi o’zbek tili. – Toshkent. 2009.
2. Sayfullayeva R va boshqalar. Hozirgi o’zbek adabiy tili. – Toshkent. 2010.
3. Rahmatullayev Sh. Hozirgi o’zbek adabiy tili. – Toshkent. 2006.
4. М.Мирзаев, С.Усмонов, И.Расулов Узбек тили. Т., «Укитувчи» 1978.
5. Х.Неъматов, О.Бозоров Тил ва нутк. Т., «Укитувчи» 1993.
6. У.Турсунов, Ж.Мухторов, Ш.Рахматуллаев Хозирги њзбек адабий тили.. 1-кисм. Т., «Укитувчи» 1979.
7. N. Turniyozov A.Rahimov O‘zbek tili (ma’ruzalar matni)
8. Ш. Шоабдурахмонов, М.Аскарова, А.Хожиев, И.Расулов, , Х.Дониёров Хозирги њзбек адабий тили. Т., «Укитувчи» 1980.
9. М.Ирскулов Тилшуносликка кириш. Т., «Укитувчи» 1992.
10. А.Баскаков, А. Содиков, А.Абдуазизов Умумий тилшунослик. Т., «Укитувчи» 1981.
11. www.ziyonet.uz
Do'stlaringiz bilan baham: |
