O’zbekiston respublikasi oliy talim vazirligi samarqand veterinariya medisinasi instituti tabiiy va ilmiy fanlar kafedrasi

 
Ishni bajarish tartibi. 
1. Tovush nurlagichi zanjirga ulanadi va chiqish kuchlanishining surgichi 
tovush intensivligi eng katta bo’lgan holatga qo’yiladi. 
T
1 
T
2 

---

87 
2. Ish uchun kerak bo’lgan chastota tanlab olinadi ( 1000, 2000, 3000 Gs). 
Buning uchun nurlagich shkalasining kattasini 1000 Gs soninga, diapazonlar 
burchagi esa 0-5 kGs ga qo’yiladi. 
3. Harakatlanuvchi porshenni bir tomonga surish bilan tovush maksimal 
eshitilgan vaqtdagi porshenning holati aniqlanadi. Chizg’ich yordamida 
birinchi maksimum uchun havo ustunining uzunligi 
1
L
(nayning ochiq 
uchidan porshengacha bo’lgan masofa) yozib olinadi. Shu tarzda ikkinchi, 
uchinch va undan keyingi maksimumlar uchun tegishlicha havo ustunining 
uzunliklari
.....
,
,
4
3
2
L
L
L
aniqlanadi. 
4. Ikki qo’shni maksimumlar orasidagi 
1
2
L
L

masofa yoki 
2
3
L
L

va hokozo 
yarim to’lqi uzunligiga teng, ya’ni
2
1




n
n
L
L
, bundan 


ni hisoblar 
berilgan chastota uchun uning o’rtacha qiymati topiladi. 
5. Yuqoridagi tajriba 2000 va 3000 Gs chastotalar uchun ham bajarilib, to’lqin 
uzunligi va uning o’rtacha qiymati aniqlanadi. 
6. Tovush tezligining xona temperaturasidagi qiymati har bir chastota uchun 
v




formuladan aniqlanadi va ulardan o’rtacha qiymat topiladi. 
3
3
2
1
`







r
o
7. Tovushning 0
0
C dagi tezligi
t
004
.
0
1
0




formuladan aniqlanadi, bunda

t
xona temperaturasi. O’lchash va hisoblash natijalari jadvalga yoziladi
1 – jadval
T/r 
Gs
v,
1
L
2
L


r
o`



r
o`


%
100
`
`


r
o
r
o


1 
1000 
2 
2000 
3 
3000