O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi

Yetishtirish texnologiyasi.
O 'tm ls h d o sh i
k u z g i d o n e k i n l a r i , k a r t o s h k a , q a n d la v la g i. 
m a k k a jo 'x o ri k a b ila rd ir. K uzda 25-28 sm c h u q u rlik d a yer h ay d a la d i, 
rita b ah o rd a b o ro n a yurgiziladi. E kishdan oldin yoppasiga kultivatsiya 
qilinadi, No'ngra b o ro n a yurgiziladi va ta la b qilinsa m ola bosiladi. K o 'k
n o 'x a t k u /d a o raliq ekin sifatida ham ekiladi.
O'g'itlash .
1 to n n a u ru g ' va tegishli p o y a-b arg yetishtirish u chun 45- 
60 kg azot, 16-20 kg fosfo r va 20-30 kg kaliy sarflanadi. G e k ta r g a 20-30- 
kg azot, 60-80 kg fosfor va 30-40 kg kaliy solish tavsiya etiladi. Fosforli 
va k aliyli o 'g 'i t yer h a y d a s h y o k i e k is h g a c h a s o lin a d i, a z o tli o 'g 'i t
ekishdan oldin yoki o 'sish d avrida q o 'lla n a d i.
Ekish.
T o z a s a r a la n g a n u r u g ' e k ila d i, b irin c h i sin fg a k ira d ig a n
u ru g 'n in g tozaligi 98 foiz, unuvchanligi 95 foiz b o 'la d i. B ah o rd a m a rt 
oyida va kuzda o k ta b r oyida ekiladi. E kish m e ’yori 150-300 kg/ga. Suvli 
yerlarda yoppasiga q a to rla b ekiladi, lalm i yerlard a keng q a to rla b q a to r 
orasi 45 sm qilib ekiladi ( ekish m e’yori 60 kg/ga b o 'l a d i ).
Parvarishlash.
Q a tq a lo q q a q a r s h i b o r o n a y u rg iz ila d i, 1-3 m a r ta
honalash, gullash, d o n tugish d av rla rid a su g 'o rilad i. M aysalanish d avrid a
115

---

begona o ‘tlarga qarsh i b az ag ra n 48 foiz (2-3 1/ga), h ash o ratla rg a qarshi 
k arbofos 65 foiz (0,65-1,201/ga) ishlatiladi. Poyasi ch irm ashib o 'sa d ig a n
n a v la r tay an c h e k in la r b ilan q o 's h ib ekiladi. D u k k a g in in g 60-70 foizi 
y e tilg a n d a h o sil o 'r i l a d i , y a n c h ila d i. D o n n in g n a m lig i 14-16 fo iz 
b o 'lg a n d a yaxshi sa q la n a d i.
M orfologiyasi. K o 'k n o 'x a t d u k k a k lila r o ilasig a, P isu m sativ u m L 
avlod va turiga m an su b b o 'lib , uning ik k ita kenja tu ri ekiladi. E k m a va 
d a la k o 'k n o 'x a ti sh u la r jum lasid an d ir.
Ildizi
o 'q ildizli b o 'lib , yaxshi rivojlangan, sershoxli b o 'la d i. Ildizida 
tu g an ak la r rivojlanadi.
Poyasi
ekm a k o 'k n o 'x a tn in g o 'tsim o n shakli b o 'lib , k o 'p in c h a yotgan 
h o ld a o 'sa d i, uzu n lig i 250-300 sm gash a b o 'la d i. P o y asin in g o 'sish ig a 
q a ra b - p ast b o 'y li (50 sm ), yarim p ast b o 'y li (51-80 sm), o 'r ta b o 'y li 
(87-150 sm) va b a la n d b o 'y li (151-300 sm ) x illarg a b o 'lin a d i. P o y a d a
b o 'g 'in la r m av ju d , shu b o 'g 'in la r d a n b a rg la r o 'sa d i. B o 'g 'in o raliq lari 
uzun va k a lta b o 'la d i.
Barglari
m u ra k k a b b o 'lib , 2-3 ju ft bargch a va 
jin g alak lard a n ib o rat. Jin g a la k la r y o rd a m id a k o 'k
n o 'x a t
ta y a n c h
o 's i m l i k k a
o 'r a l a d i .
B a rg c h a la rin in g shak li c h o 'z in c h o q , p o n a sim o n
b o 'lib ra n g i y ash il, s a r g 'is h y a sh il, t o 'q y ash il 
b o 'la d i.
Gullari
ikki jinsli, yirik, b arg q o 'ltiq la rid a 1-3 
ta b o 'l i b , g u l b a n d d a jo y l a s h a d i . G u l t o j is i
k a p a la k s i m o n , y e lk a n i y ir ik , tu x u m s im o n , 
q a n o t l a r i c h o 'z i n c h o q , q a y i q c h a s i r a n g s iz , 
an to sio n d o g 'la ri b o 'lish i m um k in. G uln in g rangi 
o q b o 'la d i (7-rasm ).
M evasi
d u k k a k b o 'lib , d u k k a k d a 3-12 tag ach a 
u r u g ' b o 'l a d i . D u k k a g id a p e r g a m e n t q a v a ti
b o 'l g a n d a
c h a tn a y d i , 
o s o n
y a n c h il a d i. 
D u k k a k n in g s h a k li x a n ja r s im o n , o 'r o q s i m o n
b o 'la d i. R an g i sariq, och yashil, t o 'q yashil, to 'la
yetilganda och sariq va b in afsh a ra n g d a b o 'la d i.
U rug'i
k o 'p in c h a y irik , y u m a lo q , b u rc h a k li 
b o 'la d i. U ru g ' k a tta lig ig a q a r a b 1000 ta sin in g
vazni 150-250 g b o 'la d i. U ru g 'n in g yuzi silliq yoki