O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi tоshkеnt аrхitеkturа qurilish instituti

2.29–rasm. “Issiq” tomlarda harorat choklarni o‘rnatish detallari 
a – tomlardagi ko‘ndalang choklar; б – bu ham bo‘ylama choklarda; 
в – turli balandliklarga ega bo‘lgan yonma yon joylashgan oraliq choki ustki qismi. 
1 – yopma plitasi; 2 – po‘lat kompensator; 3 – tunuka yopma; 4 – shisha mato; 5 – g‘isht devorcha; 
6 – devor paneli. 
Tom qismini shamollatishdan maqsad yopma to‘shamasi ostida xona harorat 
namligi (kondensat) holatidan hosil bo‘ladigan suv bug‘larini tom tashqarisiga 
chiqarib yuborishdan iboratdir. Bundan tashqari shamolaltiladigan tomlarni janubiy 
tumanlarda qo‘llanilishi orqali yoz kunlarida xonalarni isib ketishini oldini oladi. 
Tom yopmalarini temir beton, oldindan zo‘riqtirilgan qovurg‘ali nastillar ustidan 
o‘rnatish keng tarqalgan (2.31–rasm). 
2.30–rasm.
 
Asbestopenoplastli panel. 
1 – mastika; 2 – penoplast; 3 – o‘rama yopma; 4 – mineral vata (paxta); 5 – poroizol. 

---

56 
2.31–rasm. Yirik o‘lchamli temirbeton panellarini ko‘rinishi. 
a – yopmaning asosiy plitasi; б – yopmaning qo‘shimcha plitasi. 
Bunda ko‘taruvchi element bo‘lib, oldindan zo‘riqtirilgan, o‘lchamlari 1.5x6:
1.5x12: 3x6: 3x12 m metr bo‘lgan temirbeton qovurg‘ali plitalar ishlatiladi (2.32–
rasm). 
2.32– rasm. Tom yirik o‘lchamli temir beton panellari. 
a–3x6m o‘lchamli; b–3x6m o‘lchamli prokatli; g–ikki tomonga egilgan, armosementli; 
d–1,5x12 va 3x12m o‘lchamli oldindan zo‘riqtirilgan; 
e–3x6m va 3x12m o‘lchamli ikki tokchali. 

---

57 
Keyingi paytlarda tomlarni yopish uchun hamma ishlarni korxona sharoitida 
bajarilgan, qurilish maydonida esa faqatgina nastillarni orasidagi choklarni to‘ldirish 
kerak bo‘ladigan, tayyor majmuali panellarni qo‘llash ko‘proq uchramoqda (2.33–
rasm).