O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi

Nazorat savollari: 
1. Shifobaxsh (davolovchi) ovqatlanishning asosiy tamoillari qaysilar? 
2. Muvozanatlashgan oziqlanishformulasiqanday? 
3. Xirurgik va terapevtik parhez stollari turlari haqida gapirib bering. 

---

75 
4. Yara kasalligida qaysi stol buyuriladi? 
5. O‘gir yotgan bemorlarni ovqatlantirish 
1.17. Dori vositalarini 
qo'llash usullari
 
Zamonaviy 
amaliy 
tibbiyotda 
dori-darmonlar 
muvaffaqiyatli 
ishlatilmaydigan birorta soha mavjud emas. dori-darmonlar davolash terapiya 
jarayonining muhim qismidir. Dori vositalarini qo‘llashning quyidagi usullari 
mavjud. 
1. Tashqi usul: 
• teri ustida; 
• quloqlarda; 
• ko'zning konjunktivasiga, burun bo'shlig'i va vagina shilliq qavati. 
2. Enteral yo'l: 
• og'iz orqali (per os); 
• til ostiga; 
• lunj orqasiga (trans bukkaning) 
• to'g'ri ichak orqali. 
3. Nafas olish usuli - nafas yo'llari orqali. 
4. Parenteral yo'l: 
•Teri ostiga; 
• mushak ichiga; 
• tomir ichiga; 
• arteriyalarga; 
• bo'shliqda; 
• suyak ichiga; 
• subaraknoid bo'shliqda. 
Dori vositalarini ishlatishning umumiy qoidalari 
Bemorlarga dori vositalarini berish (kiritish) uchun muayyan qoidalar 
mavjud. 

---

76 
Kasalga dori berishdan avval siz qo'lingizni yaxshilab yuvishingiz 
kerak, yorliqni diqqat bilan o'qib chiqing, muddati tugaganligini, belgilangan 
dozani tekshiring va bemorni preparatni qo'llashini kuzatib boring (u preparatni 
hamshira oldida q‘abul q‘ilishi kerak). dori, uning dozasi va uni q‘abul q‘ilish 
tartibi. 
Bemor dorini qabul qilgandan so‘ng kasallik tarixida, sana va vaqt, dori 
nomi, dozasi va uni q‘abul q‘ilish tartibi (muolaja varaqida) qayd qilinishi 
kerak. 
Och qoringa qabul qilish uchun tavsiya etilgan preparatlar ertalabki 
nonushtadan 30-60 daqiqa oldin berilishi kerak. 
Agar shifokor ovqatni iste'mol qilishdan oldin dori ichishni tavsiya 
qilsa, bemor ovqatdan 15 minut oldin q‘abul q‘ilishi kerak. Ovqatlanish vaqtida 
buyuriladigan dorini bemor oziq-ovqat bilan q‘abul q‘iladi. Ovqatdan keyin 
buyurilgan vositalarni ovqatdan 15-20 daqiqa keyin ichishi kerak. Uxlatuvchi 
dorilar yotishdan 30 daqiqa oldin bemorlarga beriladi. Bir qator dori vositalari 
(masalan, nitrogliserin) bemorning qo'lida doimiy bo'lishi kerak. In'ektsiya 
amalga oshirilganda dezinfektsiyali eritma yordamida qo'lni yaxshilab yuvib 
tashlash kerak, aseptik qoidalarga rioya qilish lozim.
In'ektsiya 
qilish 
jaryonida 
qo'llarini 
yaxshilab 
yuvish 
va 
dezinfeksiyalovchi eritma bilan ishlov berish kerak, aseptika qoidalariga (steril 
qo'lqop va niqob kiyib) rioya qilinishi shart , steril flakoni yorliqli yorlig'ini 
tekshirish , ochilish sanasi va amal qilish muddatini tekshirish lozim. Preparatni 
kasallik tarixiga (belgilash varaqning) sana va vaqt, dori, doza va yuvorish 
yollini qayd etish kerak. 
Dori vositasining dorixonadan jonatilgan qutida saqlash lozim. Dori 
vositalarini boshqa idishlarga quyish, tabletkalarni ajratish, kukunlarni paketga 
joylash, qutidagi yozuvlarni ozgartirish mumkin emas; dori vositalarini alohida 
javonlarda (steril, ichki, tashqi, guruh A) saqlanishi kerak. 
Bemorda anafilaktik shok alomatlari paydo bolganda TEZKOR: 

---

77 
- 
Navbatchi xodimlar orqali shifokorni chaqiring; 
- 
Bemorni yotqizish va oyoq qismini ko'tarish;