O’zbekistоn respublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi

Tuzlarning ximizmini hisobga olgan holda tuproq sho‘rlanganlik darajasini 
aniqlash klassifikatsiyasi. 
Sho‘rlanish 
darajasi 
Sulfatli 
Xlorid-sulfatli 
Sulfat-xloridli 
Xloridli 
Quruq-
qoldiq 
xlor 
Quruq-
qoldiq 
xlor 
xlor 
Sho‘rlanmagan 
<0,3 
<0,1 
<0,01 
<0,1 
<0,01 
<0,01 
Kuchsiz 
sho‘rlangan 
0,3-1,0 
0,1-0,3 
0,01-0,05 
0,1-0,3 
0,01-0.04 
0,01-0,03 
O‘rtacha 
sho‘rlangan 
1,0-2,0 
0,3-1,0 
0,05-0,02 
0,3-0,6 
0,04-0,02 
0,03-0,10 
Kuchli 
sho‘rlangan 
2,0-3,0 
1,0-2,0 
0,2-0,3 
0,6-1,0 
0,2-0,3 
0,1-0,2 
Juda kuchli 
sho‘rlangan 
>3,0 
>2,0 
>0,3 
>1,0 
>0,3 
>0,2 
 
 
Eslatma: Sulfatli sho‘rlanish tipi faqat quruq qoldiq bilan aniqlanadi, xlorid-
sulfatli va sulfat-xloridli tiplar quruq qoldiq va xlor bo‘yicha, xlorid tipli tuproqlar 
sho‘rlanishi esa faqat xlor miqdori bo‘yicha. 
Sho‘rlanish 
darajasini 
baholashda 
bir 
ko‘rsatkich 
bo‘yicha 
(masalan,CI
1
miqdori bo‘yicha) tuproq o‘rtacha sho‘rlangan bo‘lishi mumkin va 
hakoza. Bunday hollarda tuproqlar sho‘rlanishini asosiy ko‘rsatkichi (zaharlilik 
darajasi) bo‘yicha belgilanadi. 
Tuproqlar sho‘rlanish darajasi bo‘yicha-kuchsiz, o‘rtacha, kuchli va juda 
kuchli sho‘rlangan guruhlarga bo‘linadi. Bu darajalar sho‘rlanish tipiga qarab 
aniqlanadi vatuzlarning o‘rtacha miqdori bo‘yicha belgilanadi, sho‘rlangan 
tuproqlarda 0-30smli yoki ildiz qatlamidagi tuzlar miqdori vazahiralarini alohida 
hisobga olish muhim ahamiyatga ega. 

---

119 
18-jadval