O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi
ijtimoiy aloqani (fikr almashuvi jarayonini)
Download 5.3 Mb.
|
Hozirgi o`zbek adabiy tili H.Jamolxonov2019
- Bu sahifa navigatsiya:
- gapning tarkibini hamda shu tarkib elementlari (komponentlari) o„rtasidagi grammatik-semantik munosabatlarni
- O„zbek tilshunosligida tinish belgilarining quyidagi 10 ta turi grafikaning markaziy sistemasiga kiritiladi
|
ijtimoiy aloqani (fikr almashuvi jarayonini) yozuvda to‘g‘ri ifodalash uchun;
maqsad, mazmun yoki ma'noni, ularning o„ziga xos "rang" va "tus"larini yozuvda aniq ifodalash uchun; v) gapning tarkibini hamda shu tarkib elementlari (komponentlari) o„rtasidagi grammatik-semantik munosabatlarni ifodalash uchun; g) yozma nutqning ixcham va ravonligini ta'minlash uchun; yozma nutqdagi murakkab fikriy munosabatlarni ifodalash uchun. O„zbek tilshunosligida tinish belgilarining quyidagi 10 ta turi grafikaning markaziy sistemasiga kiritiladi: O„ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O„RTA 1 MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 1 Hasanboy Jamolxonov 1 HOZIRGI O'ZBEK ADABIY TILI 1 1.KIRISH 3 1.1.Fanning obyekti, predmeti,maqsadi va vazifalari 3 1.2.Adabiy til va milliy til munosabatlari 4 1.3.Hozirgi o„zbek adabiy tilining og„zaki va yozma shakllari 5 1.4.Adabiy til va dialektlar munosabati 6 1.5.Hozirgi o„zbek tilining vazifaviy uslublari 7 1.6.Hozirgi o„zbek adabiy tili taraqqiyotini belgilovchi omillar 13 1.7.Hozirgi o‘zbek adabiy tilining davlat tili mavqeidagi o‘rni. 15 Tilning fonetik-fonologik sathidagi o„zgarishlar 16 Tilning lug‘at boyligida 19 Tilning grammatik qurilishida 21 1.10."Hozirgi o‘zbek adabiy tili" fanining boiimlari 23 Mavzuning 1.8- 1.9-bandari bo„yicha tekshirish savollari 25 Mavzuning 1.10-bandi bo„yicha tekshirish savollari 27 2.FONETIKA VA FONOLOGIYA 28 2.1.Fonetika 28 Fonetik birliklarning turlari 29 Fizik-akustik aspekt 34 Anatomik-fiziologik aspekt 37 Eshitib his etish aspekti 42 Lingvistik-funksional aspekt 42 Tekshirish savollari 43 Tayanch tushunchalar 44 2.2.Fonologiya 47 (tarixiy obzor) 48 Fonema va fonemika 51 Fonemalarning differensial (farqlanadigan) va integral (farqlanmaydigan) belgilari 52 Fonologik oppozitsiyalar 53 1.Talaffuzda ishtirok etuvchi asosiy nutq a’zosi va tovushning hosil bo„lish o„rniga ko„ra: 54 2.Artikulatsiya usuli va to„siqning qanday hosil bo„lishiga ko„ra: 54 1.Tilning uch darajali ko„tarilish belgisiga ko„ra: 55 2.Lablanish-lablanmaslik belgisiga ko„ra: 55 Korrelatsiya 59 aloqalari 60 Ottenkalar tasnifi 63 Fonemalarning kuchli va kuchsiz pozitsiyalari 64 ma’lumot 66 Xulosa 67 Tayanch tushunchalar 70 2.3.Transkripsiya, uning turlari 72 Tekshirish savollari 74 Tayanch tushunchalar 75 2.4.Hozirgi o„zbek adabiy tili vokalizmi 75 Unli fonemalar tasnifi 76 1.Lablarning ishtirokiga ko„ra: 76 2.Tilning vertikal (tik) harakatiga ko„ra: 76 3.Tilning gorizontal (yotiq) harakatiga ko„ra: 77 Qisqacha xulosa 82 Tekshirish savollari 82 Tayanch tushunchalar 83 Tekshirish savollari va topshiriqlar 87 Tayanch tushunchalar 88 2.5.Hozirgi o„zbek adabiy tili konsonantizmi 88 Yuqoridagi ma'lumotlardan quyidagilar ma'lum bo„ladi: 100 Tekshirish savollariTekshirish savollari 101 Tayanch tushunchalarchalar 101 Labial undoshlar tavsifi 102 Til oldi undoshlari tavsifi 104 Til o„rta undoshi tavsifi 107 Sayoz til orqa undoshlari tavsifi 107 Chuqur til orqa undoshlari tavsifi 108 Qorishiq " Ts " undoshi tavsifi 110 Tekshirish savollari 110 Tayanch tushunchalar 111 2.6.Fonologik sistemalar taraqqiyotidagi jarayonlar 111 Tekshirish savollari 116 Tayanch tushunchalar 116 2.7.Foneti1k21 hodisalar 116 O„zlashma so„zlarda turkiy tillarning fonetik qonuniyatlari ta’sirida yuz beradigan o„zgarishlar 121 Fonetik hodisalarning boshqa turlari 121 Tekshirish savollari 124 Tayanch tushunchalar 125 2.8.Bog„in (sillabema) 126 Bo„g„in tiplari 127 Bo„g„inning til va nutqdagi ahamiyati 129 Tekshirish savollari 130 Tayanch tushunchalar 130 2.9.Urg‘u (aksentema) 131 1 ■ ■ 1 131 Tekshirish savollari 137 Tayanch tushunchalar 138 2.10.Intonatsiya (intonema) 139 Tekshirish savollari 141 Tayanch tushunchalar 141 3.Hozirgi o„zbek adabiy tilining yozma 142 shakli 142 3.1.Til va yozuv munosabatlari 143 3.2.Grafika- yozuv tizimining birinchi komponenti 145 Fonografemalar 148 Prosodemografemalar 149 Morfografemalar 157 Tekshirish savollari 158 Tayanch tushunchalar 159 3.3.lotin-o„zbek yozuvining grafik tavsifi 163 Tekshirish savollari 166 Tayanch tushunchalar 166 3.4.Orfografiya -yozuv tizimining ikkinchi komponenti 167 Orfografiya prinsiplari 169 Tekshirish savollari 176 Tayanch tushunchalar 176 3.5.Imlo qoidalari 177 Tekshirish savollari 184 Tayanch tushunchalar 185 3.6.Punktuatsiya-yozuv tizimining uchinchi 186 komponenti 186 Punktuatsiya prinsiplari 187 1.Qo„llanish o„rniga ko„ra tinish belgilari uch guruhga ajratiladi: 188 3.Tuzilishiga ko„ra tinish belgilari ikki guruhga ajratiladi: 189 4.Vazifasiga ko„ra tinish belgilari quyidagi guruhlarga ajratiladi: 189 Tekshirish savollari 190 Tayanch tushunchalar 190 3.7.Hozirgi o„zbek adabiy tili yozuv tizimlari haqida tarixiy-xronologik ma’lumot 191 Hozirgi o„zbek adabiy tilining shakllanishi arafasida va undan keyin qo„llangan yozuvlar 191 Birinchi davr (1900-1929-yillar) 192 Ikkinchi davr(1929-1940-yillar) 199 Uchinchi davr(1940-1995-yillar) 203 1995-yilning 24-avgustida O„zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 339-sonli qarori bilan "O„zbek tilining asosiy imlo qoidalari" tasdiqlanadi. 208 Tekshirish savollari 208 Tayanch tushunchalar 209 4.ORFOEPIYA 210 Orfoepiya haqida ma’lumot 210 Unli tovushlar orfoepiyasi 210 Undosh tovushlar orfoepiyasi 212 Yasama so„zlar va grammatik shakllar talaffuzi 213 orfoepiyasi 214 Tekshirish savollari 217 Tayanch tushunchalar 218 Leksikologiya 219 5.1.Leksikologiya haqida umumiy ma’lumot 219 Leksikologiyaning turlari 220 Tekshirish savollari 224 Tayanch tushunchalar 224 5.2.Leksema 226 Leksemaning til qurilishidagi maqomi 226 Leksema -ikki jihatli birlik 230 Savollar va topshiriqlar 231 Tayanch tushunchalar 232 5.3.Leksemaning tashqi (ifodalovchi) tomoni 232 Leksik омонимия 233 Omonim omoleksemalarning turlaninish va tuslanish sistemalariga munosabati 235 Omonimlarning yuzaga kelish sabablari 235 Omonimiya va polisemiya 236 Leksik omonimiyaga yondosh hodisalar 236 sifatidagi tavsifi 237 Tekshirish savollari va topshiriqlar 237 Tayanch tushunchalar 238 Leksik paronimiya 238 Paronimlarning nytqda uslubiy vosita sifatida qo„llanishi (paronomaziya) 240 Tekshirish savollari 241 Tayanch tushunchalar 241 5.4.Leksemaning ichki (ifodalanuvchi) tomoni 242 Leksemenaning semantik tarkibi 242 Leksik ma’noning semantik tarkibi 245 3.Tekshirish savollari 249 Tayanch tushunchalar 250 5.5.Leksemaning uzual va okkazional ma’nolari 250 Okkazional (nutqiy ) ma’no 251 Tekshirish savollari 252 Tayanch tushunchalar 253 5.6.Leksik monosemiya va polisemiya 253 Leksik ma’no taraqqiyoti 254 Ma’noning ko„chishi 255 Ma’noning torayishi 259 Leksik ma’no taraqqiyoti natijalari 259 Tekshirish savollari va topshiriqlar 260 Tayanch tushunchalar 260 5.7.Leksik ma’no tiplari 261 Leksik ma’nolarning guruhlanishi 261 Avvalgi leksik ma’nolar 262 Etimon 263 Tekshirish savollari 266 Tayanch tushunchalar 266 5.8.Leksik ma’noning lug„aviy konteksti, grammatik tabiati va 2v73alentlik imkoniyatlari 266 Leksik ma’noning lug„aviy konteksti 267 Leksik ma’noning grammatik tabiati 268 Leksik ma’nolarda semantik bo„g„lanish 268 Tekshirish savollari 269 Tayanch tushunchalar 269 5.9.Leksemalar orasidagi semantik munosa27b6 atlar 269 Leksik sinonimiya 270 Leksik sinonimlarning turlari 271 Tekshirish savollari 275 Tayanch tushunchalar 275 Leksik antonimiya 276 Antonimiya hodisasi quyidagi holatlarda kengroq tarqalgan: 276 Tayanch tushunchalar 283 5.10.Giponimiya, graduonimiya va partonimiya 283 Graduonimiya 284 Download 5.3 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|