O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus

Dahliz endolimfa bilan to‘la. Bu suyuqlikda otolitlar yoki statolitlar deb ataladigan maxsus 
tuzilmalar bor, ular kalsiy fosfat tuzlaridan iborat. Gavda vaziyati o‘zgarganda, jumladan boshning 
vaziyati o‘zgarganda dahliz retseptorlardagi statolitlarning vaziyati o‘zgaradi. Bu retseptorlar 
eshituv asabining vestibular tolalari bilan bog‘langan. 
Statolitlarning bosim darajasi o‘zgarganda retseptorlar ta‘sirlanib, qo‘zg‘alish bilan javob 
beradi. Dahliz retseptorlarning qo‘zg‘alishi natijasida ayrim mushak guruhlarining tonusi refleks 
yo‘li bilan o‘zgaradi. 
Yarim halqa kanallar uchta bo‘lib, o‘zaro perpendikular uch tekislikda turadi. Har bir 
kanalning uchi kengayib, yo‘g‘on tortadi, ampula deb shuni aytiladi. Ampulada maxsus tuzilmalar 
bor. Eshituv asabining vestibular tolalari shu yerda tugaydi. Endolimfa aylanma harakat qilganda 
o‘zining inertligi va yopishqoqligi tufayli yarim halqa kanallarning devorchalaridan bir muncha 
uzoqlashadi, shuning natijasida retseptorlarning bosilishi o‘zgaradi. Endolimfa bosimining ozgarish 
darajasi vestibular asabning retseptoriga ta‘sir etadi. Vestibular apparatdagi retseptorlar 
qo‘zg‘alganda bir qancha reflektor reaksiyalar kelib chiqadi. Tana, qo‘l-oyoq, bo‘yin va ko‘z 
mushaklarining tonusi refleks yo‘li bilan o‘zgaradi, ularning qisqarishi tufayli bosh muayyan 
vaziyalda tutiladi va butun tana vaziyati ozgaradi. 
 
Muhоkаmа uchun sаvоllаr: 
1. Eshituv va muvozanat analizalori haqida ma‘lumot bering. 
2. Tovush signallarning fizik tavsifi. 
3. Eshiluv sezgilarning paydo bo‘lishi qanday amalga oshiriladi? 
4. Veslibular apparat nima? Tatia vaziyati va harakailari qanday seziladi? 
 
11-sаvоl bo’yichа dаrs mаqsаdi: talabalarga ko‘ruv analizatori hаqidа mа‘lumоt bеrish. 
Idеntiv o’quv mаqsаdlаri.  
1.1. Ko‘ruv analizatorining anatomik xususiyatlarini izohlab bera oladi.
1.2. Ko‘ruv analizatorining fiziologik xususiyatlarini tushuntirib bera oladi.