O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus


O’n birinchi sаvоl bаyоni


Download 2.13 Mb.
Pdf ko'rish
bet98/141
Sana03.12.2023
Hajmi2.13 Mb.
#1797011
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   141
Bog'liq
portal.guldu.uz-ОDАM VA HAYVONLAR FIZIOLOGIYASI

O’n birinchi sаvоl bаyоni. 


79 
Ko’ruv analizatori 
Ko‘ruv informatsion tizimi boshqa sensor tizimlar orasida alohida o‘rin tutadi. Ko‘ruv a‘zosi 
g‘oyatda sezgir a‘zo bo‘lib, uning yordamida odam tevarak-atrofidagi buyumlarning tuzilishi, rangi, 
shakli, hajmi, bir-biridan farqini ajratadi. Odam tashqi dunyoni ko‘ruv a‘zosi yordamida 90% 
axborotlarni idrok etadi. Bundan tashqari, ko‘ruv analizatori organizmda fotoretseplorlarga 
(yorug‘likni sezuvchi retseptorlarga) ega bo‘lgan yagona tizimdir. Bu tizim orqali organizm 
kunning tunga o‘tgani to‘g‘risida, uzoq-yaqin jismlarning tashqi qiyofasi to‘g‘risida axborot oladi. 
Atrofdagi turli-tuman manzaralarni, narsalarni ko‘rishimizning sabahi shundaki, qaysi bir 
manbadan ularga tushgan nur qaytarilib, ko‘zga tushadi va fotoretseptorlarda qo‘zg‘alish hosil 
bo‘ladi. Ko‘ruv obrazining shakllanishi aks ettirilgan nurlarni ko‘z optik tizimiga – to‘r pardaga 
aniq proyeksiyalashdan boshlanadi va analizatorning po‘stloq markazida ko‘ruv doirasida qanday 
jism borligi to‘g‘risida xulosa qilish bilan tugaydi. 
Ko’zning optik tizimi 
Ko‘zga kiradigan yorug‘lik nurlari to‘r pardaga tushishdan oldin nur sindiruvchi bir necha 
yuzalar shox parda, gavhar va shishasimon tananing oldingi va orqa yuzalaridan o‘tadi. Nurlarning 
o‘tadigan yo‘li shox parda, gavhar va shishasimon tana yuzasining nur sindirish ko‘rsatkichlariga va 
egrilik radiuslariga bog‘liq. Ko‘z optik tizimining nur sindiruvchi kuchini dioptriya (D) - fokus 
masofasi 100 sm bo‘lgan linzaning nur sindiruvchi kuchidir. Nur sindiruvchi kuch oshganda fokus 
masofasi kamayadi. Fokus masofasi 50 sm bo‘lganda linzaning nur sindiruvchi kuchi 2 D ga, fokus 
masnfasi 25 sm bo‘lganda nur sindiruvchi kuch 4 D ga teng va hokazo. 
Uznqdagi narsalarga qaraganda ko‘z optik tizimining nur sindiruvchi kuchi umuman 59 D 
chamasida bo‘ladi. Shox pardaning nur sindiruvchi kuchi 43*0,5D, gavharning nur sindiruvchi 
kuchi uzoqdagi narsalarga qaraganda 19*11 D va yaqindagi narsalarga qaraganda esa 33*0,6 ga 
teng. 

Download 2.13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   141




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling