O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus

Muhоkаmа uchun sаvоllаr:

1. 
   Oraliq miyaning tuzilishi.
   
2. 
   Talamusning tuzilishi va f’unksiyalari haqida xarakteristika bering.
   
3. 
   Talamusning spetsifik va nospetsifik yadrolari haqida nimalarni bilasiz?
   
4. 
   Gipotalamusning tuzilishi va funksiyalari haqida nimalarni bilasiz.?
   
5. 
   Cipotalamus yadrolarining tasnifini bering.
   

6-sаvоl bo’yichа dаrs mаqsаdi: talabalarga bosh miya po’stlog’ining tuzilishi va ahamiyati hаqidа mа’lumоt bеrish.
Idеntiv o’quv mаqsаdlаri.
1.1. Bosh miya po’stlog’ining tuzilishini izohlab bera oladi.
1.2. Katta yarim sharlar po’stlog’ining assosiativ mintaqalarini tushuntirib bera oladi.


Oltinchi sаvоl bаyоni.
Bosh miya yarira sharlari po’stlog’i markaziy asab tizimining filogenetik eng yosh qismi hisoblanadi. Bosh miya katta yarim sharlarining kul rang moddasi bosh miyaning yuza qismida joylashgan bo’lib, u miya po’stlog’i deb nomlanadi. Miya po’stlog’i asab hujayralari tanasining to’plamidan tuzilgan. Miya po‘stlog’ining yuzasi 2200 sm², qalinligi 1,3-4,5 mm, umumiy hajmi 600 sm³. Undagi neynronlar soni taxminan l0⁹-10¹⁰ (Shade. Ford, 1989). Po’stloqdagi glial hujayralar soni neyronlar sonidan 5-6 marla ko’p.
Po’stloqda qadimiy (pateokorteks), eski (arxikorteks) va yangi (neokorteks) qismlar (po’stloqlar) mavjud. Palenkorleksga hidlov miya, arxikorteksga gunbaz (limbik) li^imi va tining eng rivojtanayotgan :uzilmasi-gippokBosh miya kalta yarim sharlar po’silog’i bosh miyaning boshqa bo’limlariga qaraganda evolutsion nuquyi nazardan kechroq rivojlangan bo’lsa ham, tuzilishi va funksiyalari jihalidan juda murakkab bo’limidir.
Filogenezda bosh miya po’stlog’i ilk bor sudralib yuruvchi hayvonlar, reptiliylarda paydo bo’lib, keyinchalik sut emizuvchilarda yaxshi rivojlangan. Bosh miya po’silog’i paydo bo’lishi bilan funksiyalar kortikalizatsiyasi voqe bo’ladi, ya’ni orgamzm funksiyalarini boshqarish asab tizimining quyi bo’limlaridan bosh miya po’silog’iga o’tadi. Bosh miya po’stlog’i organizmdagi hamma jarayonlarni, shuningdek odamning butun faoliyatini nazorat qila boshlaydi.
Buning sababi odamning katta yarim sharlar po’stlog’i shikastlanganda ayniqsa katta o’zgarishlar ro’y beradi. Odamning tanasini tikka tutishi va mehnat faoliyati bilan bog’langan murakkab harakatlarni yuzaga chiqarishi uchun asab jarayonlarining neokorteksa bog’liq bo’lgan g’oyat mukammal o’ydinlanishi talah qilinadi. Taraqqiyot jarayonida neokorteks harakat apparatini-ko’ndalang targ’il mushaklarni, shuningdck vegetativ jarayonlarni nazorat qiladigan bo’lib qoladi.