O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi a. D. Abdazimov, Е. O‟ljayev, N. N. Omonov
LABORATORIYA ISHI MAZMUNI, BAJARISH USLUBI
Download 2.8 Kb. Pdf ko'rish
|
TEXNIK TIZIMLARNI BOSHQARISH
|
2.3. LABORATORIYA ISHI MAZMUNI, BAJARISH USLUBI
TAVSIFLARII VA ISH BO‟YICHA HISOBOTNI SHAKILLANTIRISH 1 - LABORATORIYA ISHI AVTOMATIK ROSTLASH TIZIMLARIDA ISHLATILADIGAN RELELARNI O‟RGANISH VA XARAKTERISTIKALARINI OLISH ISHNI BAJARISHDAN MAQSAD: Avtomatik rostlash tizimi(ART)larda ishlatiladigan turli xildagi relelarning tuzilishi, ishlashini o‟rganish va RPU-2-M3, RPS-113U3 elektromagnit relelarining xarakteristikalari (ishlab ketish va uzilish kuchlanishi, uzilish vaqti) ni olish. QO‟LLANILADIGAN JIHOZLAR: Elektromagnit relelarining xarakteristikalarini olish uchun qurilma, rele turlari (elektromagnit, magnitoelektrik, pnevmatik va boshqalar). UMUMIY MA‟LUMOTLAR Relelar avtomatik tizimlarda eng ko‟p uchraydigan elementlardan hisoblanadi. 58 Relega ma‟lum bir kirish kattaligini berganda, chiqish kattaligi pog‟ona ravishda o‟zgaradi. Relelar o‟zgartkich (preobrazovatel) va kuchaytirgich vazifasida ishlatiladi. Masalan, yuritgichlarni boshqarishda rele datchiklarning uzluksiz kamquvvat signalini uzlukli yuqori quvvatli signalga aylantirib beradi. Bunda relening kuchaytirgich sifatida statik xarakteristikasi o‟ta notekis bo‟ladi. Relelarga ta‟sir qiladigan fizik kattaliklarga qarab, ular elektrik, mexanik, pnevmatik, gidravlik, issiqlik, akustik, kimyoviy va boshqa turlarga bo‟linadi. Eng ko‟p tarqalgani elektr relelaridir. Ular o‟z navbatida elektromagnit, magnitoelektrik, elektron, fotoelektrik, elektrodinamik, ferromagnit, ionli va hokazolarga bo‟linadi. Elektr relelari qabul qiluvchi, oraliq va ijro etuvchi qismlardan iborat. Qabul qiluvchi qism tashqi parametrni relening ishlab ketishi uchun kerak bo‟lgan kattalikka o‟zgartirib beradi (masalan: elektromagnit kontakt relelarida - mexaniq kuchga aylantirib beradi). Oraliq qism (kontakt relelarida - prujina) qabul qiluvchi qismdan o‟zgartirilgan signalni qabul qilib olib, uni berilgan signal bilan solishtirib, relening ishlab ketishi uchun buyruq beradi, ya‟ni ijro etuvchi elementga - kontaktlarga ta‟sir qiladi. Ijro etuvchi element esa boshqarilayotgan elektr zanjiriga ta‟sir qilib, uning parametrini o‟zgartiradi. Elektromagnit relelari o‟zgaruvchan va o‟zgarmas tokli (neytral va qutblangan) bo‟ladi. Qutblangan rele kirish signalining ishorasiga ta‟sirlanadi, yuqori sezgirligi va juda katta kuchaytirish koeffitsienti bilan ajralib turadi. Neytral relelar o‟zgarmas tokning yo‟nalishi o‟zgarishidan ta‟sirlanmaydi. Ya‟ni, o‟ramda tokning yo‟nalishidan qat‟iy nazar tok kuchi yetarli miqdorga yetganda relening ishlab ketishi sodir bo‟ladi. Relelarning yakorlari harakatiga qarab tortiluvchi va buriluvchi yakorli bo‟ladi. 2.1.1,a-rasmda keltirilgan tortiluvchi yakorli elektromagnit relening asosiy konstruktiv elementlari: magnit o‟tkazgich 1, yakor 2, cho‟lg‟am 3, prujina 4, kontaktlar guruhi 5, o‟zak 6. 2.1.1,b-rasmda keltirilgan buriluvchi yakorli 59 elektromagnit rele quyidagi konstruktiv elementlardan iborat: yakor 1, o‟zak 2, cho‟lg‟am 3, tayanch 4, kontaktlar 5, qaytarish prujinasi 6, ko‟chish shtifti 7. Rele kontaktlari ikki guruhga bo‟linadi: 1) normal yopiq (tok yo‟q paytda yopiq, rele ishlab ketganda ochiq), 2) normal ochiq (rele ishlab ketganda yopiladi). Download 2.8 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|