O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi a. D. Abdazimov, Е. O‟ljayev, N. N. Omonov

MUNDARIJA 
Kirish.............................................................................................................. 7 
1. TRANSPORT 
VOSITALARI 
AVTOMATIK 
BOShQARISh 
TIZIMLARINING UMUMIY XOSSALARI……….………………….. 
1.1. Asosiy tushunchalar va ta'riflar………………………………………… 
1.2. Transport–texnologik vositalar va uskunalarning avtomatlashtirish 
turlari ……………………………………….…………………………….. 
1.3. Avtomatlashtirishning ISO 11783 xalqaro standarti ………………….. 
1.4. Ichki yonuv dvigatellarini elektron boshqarish tizimlari ……………... 
1.5. Zamonaviy mashinalarning avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari...
1.5.1. G„ildiraklarni blokirovkalanishini bartaraf qiluvchi tormoz tizimlari 
1.5.2. Shataksirashga qarshi tizimlar…......................................................... 
1.5.3. Differensialni blokirovkalashni avtomatlashtirish............................... 
1.5.4. Transport vositalarining zamonaviy bort elektron jihozlari.………… 
1.6. Paxta terish mashinalarini avtomatlashtirish yo„nalishlari ……….….. 
8 
8 
13 
19 
20 
26 
27 
33 
35 
37 
47 
2. LABORATORIYA ISHLARI………………………………………… 55 
2.1. Laboratoriya ishlari va amaliy mashg„ulotlarni bajarishni tashkil qilish 55 
2.2.Laboratoriya ishlarini bajarishda va hisoblashlar uchun o„lchamlar 
olishda rioya qilinishi zarur bo„lgan xavfsizlik choralari …………………. 
56 
2.3. Laboratoriya ishi mazmuni, bajarish uslubi tavsiflarii va ish
bo‟yicha xisobotni shakillantirish…………………………………………. 
57 
1-laboratoriya ishi. Avtomatik rostlash tizimlarida ishlatiladigan relelarni 
o‟rganish va ularning xarakteristikalarini olish…………………………….. 
57 
2-laboratoriya ishi. Elektron va elektropnevmatik vaqt relelari ishlash 
xatoligini aniqlash.......................................................................................... 
66 
3-laboratoriya ishi. Siljish o‟lchov-o‟zgartkichlarining xarakteristikalarini 
aniqlash……………………………………………………………………. 
70 
4-laboratoriya ishi. Fotoqarshiliklarning xarakteristikalarini olish……....... 76 
5-laboratoriya ishi. Idishdagi suyuqlik sathini barqarorlash tizimining 
o‟tish jarayoni xarakteristikasini olish ………………………………….. 
83 

---

5 
6-laboratoriya ishi. SXU-4 chigit seyalkasining texnologik jarayonini 
"Kedr-1" avtomatik nazorat tizivini tadqiq qilish......................................... 
87 
7-laboratoriya ishi. dvigatel valining aylanish chastotasini avtomatik 
rostlash tizimining static va dinamik xarakteristikalarini aniqlash..………. 
92 
8-laboratoriya ishi. Issiqlik o‟lchash o‟zgartkich(datchik)larine va obyekt 
haroratini nazorat qurilmasining ish jarayonini tadqiq qilish……………… 
99 
9-laboratoriya ishi. Obyektdagi suyuqlik sathini o‟zgarishini nazorat 
qiluvchi va xabarlovchi qurilmaning ishlashini tadqiq qilish…………….. 
109 
10-laboratoriya ishi. Avtomobillar va traktorlarning elektr va electron 
qurilmalarini o‟rganish bo‟yicha laboratoriya ishlarida qo‟llaniladigan 
uskunalar va asboblarni o‟rganish………………………………………. 
117 
11-laboratoriya 
ishi. 
Tirsakli 
val 
aylanishlari 
chastotasi
datchiklarini o‟rganish……………………………………………………… 
128 
12-laboratoriya ishi. Sovutuvchi suyqlik va kiritish quvuridagi havo 
teмperaturasi datchiklarini o‟rganish….…………………………………. 
137 
13-laboratoriya ishi. Datchiklarni tadqiq qilish stendida potensiometrik 
datchiklarni xarakteristikalarini olish……………………………………… 
143 
14- laboratoriya ishi. Datchiklarni tadqiq qilish stendida induktiv, holl va 
harorat datchiklarning xarakteristikalarini olish…………………………... 
151