O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti

Bitiruv 
malakaviy 
ishi 
mavzusining 
o‘rganilish 
darajasi. 
Adabiyotshunosligimizda Navoiyning lirik va epik asarlari nisbatan keng tadqiq 
qilingan, adabiy-estetik qarashlari o‘rganilgan. Ularning ayrimlariga to‘xtalib
2
Kаrimоv I.А. O‘zbеkistоn Rеspublikаsi mustаqilligining 19 yilligigа bаg‘ishlаngаn tаntаnаli mаrоsimdаgi tаbrik 
so‘zi // O‘zbеkistоn оvоzi. 2010. 1-sеntаbr.

---

o‘tamiz. Shoir asarlarining badiiyatiga bag‘ishlangan talay maqolalar, bir qator 
risolalar yozilgan. Alibek Rustamovning “Alisher Navoiy g‘azallarida qofiya”
3
asarlarini shular qatoriga kiritish mumkin. Mutafakkirning falsafiy qarashlari 
yoritilgan asarlar ichida V.Zohidovning “Ulug‘ shoir ijodining qalbi”
4
, 
S.Olimovning “Navoiy va Naqshband”
5
asarlarini alohida ta’kidlash mumkin. 
Ijodkor asarlarida ijtimoiy qarashlar A.Abdug‘ofurovning “Navoiy satirasi”
6
, 
M.Oripovning “Alisher Navoiy gumanizmi”
7
kabi asarlarida tekshirilgan. 
Navoiyning adabiy, estetik qarashlarini A.Hayitmetov, H.Qudratullaev kabi olimlar 
tekshirganlar.
8
Shuningdek, Navoiy asarlari talqini va tahliliga bag‘ishlangan kitob 
va to‘plamlar ham bor.
9
Navoiy haqida o‘zbek, tojik, turkman va boshqa xalqlar
og‘zaki ijodida ko‘plab ertak, afsona, hikoyatlar yaratilgan. Bu jihatdan
M.Jo‘rayev tomonidan tuzilgan “El desa Navoiyni...” kitobini eslash kifoyadir. 
Navoiyning asarlari turli davrlarda xattotlar tomonidan hurmat bilan ko‘chirildi.
XIX asrning 70-yillarida O‘zbekistonda bosmaxona paydo bo‘lganidan keyin 
Navoiyning “Xamsa”, “Chor devon”, “Vaqfiya” va boshqa asarlari bir necha marta 
nashr etildi. Yevropaliklar XVI asrlardan boshlaboq Navoiy asarlari bilan tanisha 
boshlagan bo‘lsa-da, Navoiy ijodini o‘rganish asosan XIX asrda boshlandi. 
Fransuz sharqshunosi Katrmer 1841-yilda bosilgan majmuasiga Navoiyning 
“Muhokamat ul-lug‘atayn” va “
Tarixi mulki 
Ajam”ni kiritdi. Navoiy hayoti va
ijodi, asarlari matnini o‘rganishda I.Sulton; she’riyatini o‘rganishda H.Sulaymon, 
M.Shayxzoda; tarjimayi holini o‘rganishda A.Qayumov
10
; Navoiy lirikasi, uslubi 
masalalari uning ijodi bilan bog‘liq turli masalalar bo‘yicha A.Xayitmetov;
“Xamsa” bo‘yicha T.Jalolov, S.Hasanov, M.Afzalov, S.G‘aniyeva; Navoiyning
she’riyati, tili bo‘yicha A.Rustamov; Navoiyning poetikasi bo‘yicha Y.Is’hoqov
3
Рустамов А. Навоийнинг бадиий маҳорати. –Т.: Ғ.Ғулом, 1979. –Б.149. 
4
Зоҳидов А. Улуғ шоир ижодининг қалби. –Т.: Ўзбекистон, 1970. –Б.12. 
5
Олимов С. Навоий ва Нақшбанд. –Т.: Ўқитувчи, 1996 . –Б.146. 
6
Абдуғaфуров А. Навоий сатираси. –Т.: Фан, 1966. –Б.23. 
7
Арипов М. Гуманизм Алишера Наваи. –Т.: Ўқитувчи, 1991. –Б.67. 
8
Ҳайитметов А. Алишер Навоийнинг адабий танқидий қурилишлари. –Т.: Фан, 1939. –Б.33. 
9
Алишер Навоий: ғазаллар ва шарҳлар. –Т.: Камалак, 1991. –Б.78. 
10
Qayumov A. Ishq vodiysi chechaklari. –T.: Фан, 1985. –B.56. 

---

va boshqalarning tadqiqotlari yaratildi. O‘zbek navoiyshunoslari safida
N.Mallayev, A.Abdug‘afurov, S.Erkinov, B.Valixo‘jayev, R.Vohidov,
N.Komilov, I.Haqqulov, S.Olim, N.Jumaxo‘ja kabi yetuk olimlarimiz ham bor.