O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti


-§. Trapetsiyaning diagonali va balandligiga ko’ra


Download 251.76 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/5
Sana21.06.2020
Hajmi251.76 Kb.
#120804
1   2   3   4   5
Bog'liq
trapetsiyaning yuzi uchun turli formulalar


         6-§. Trapetsiyaning diagonali va balandligiga ko’ra 

yuzini hisoblash formulasi

 

     Trapetsiyaning diagonali va balandligiga ko’ra  

yuzini formulasi. 

ABCD trapetsiyaning  

,

1

d



 

2

d

 diagonallari va h balandligi berilgan. yuzini 

topamiz. 



h

b

a

S

tr

+



=

2

 



a

AB

=

        



b

CD

=

 



BDE va ACF to’g’ri burchakli uchburchaklardan 

   


2

2

1



h

d

BE

=



 

)

(



)

(

)



(

EF

FB

BE

AF

BF

EF

EF

AE

BE

AF

+

+



+

=

+



=

+

 



    

2

2



1

h

d

AF

=



,                      

CD

EF

=

 



2

2

2



2

2

1



h

d

h

d

b

a

CD

AB

AF

+



=

+



=

+

=



 

                          

)

(

2



2

2

2



2

2

1



h

d

h

d

h

S

tr

+



=

 



Misol. Trapetsiyada  

,

20



1

sm

d

=

   



,

15

2



sm

d

=

    



sm

h

12

=



          

?



tr

S

 


 

20 


150

25

6



)

9

16



(

6

)



81

256


(

6

)



12

15

12



20

(

2



12

2

2



2

2

=



=

+



=

+

=



+



=

tr

S

 

              



2

150sm



S

tr

=

 



Diagonallari o’zaro  

perpendikulyar trapetsiyaning asoslari va yon tomonlari orasidagi 

burchagiga ko’ra yuzini formulasi 

   


α

tg

b

a

b

a

ab

S

tr

+



=

2

)



(

 

Trapetsiyaning asoslari a va b diagonallari o’zaro pependikulyar va yon 



tomonlari orasidagi burchagi 

α

 bo’lsin 



        

?



tr

S

                                                                                      

 

 

                        D            b             C  



                                 

                                

α

 

             x                  o                                y                                        



                                   y 

 

     A           a-b             E         a                          B 



ABCD trapetsiyada 

BC

DE

 o’tkazamiz bunda    

α

=

ADE



   

,

x



DE

=

   



y

BC

DE

=

=



 

Bo’lsin shartga ko’ra 



BD

AC

, uholda AOD va BOC to’g’ri burchakli 



uchburchaklardan. 

         

2

2

2



2

2

2



CO

BO

y

DO

AO

x

+

=



+

=

 



Bulardan 

                    

2

2

2



2

2

2



2

2

2



2

2

2



)

(

)



(

)

(



)

(

b



a

DO

CO

BO

AO

DO

AO

CO

BO

y

x

+

=



+

+

+



=

=

+



+

+

=



+

 

dan konus tenglamasiga asosan. 



,

cos


2

cos


2

)

(



2

2

2



2

2

2



α

α

xy



b

a

xy

y

x

b

a

AE

+



=

+



=

=



 

α

cos



ab

xy

=

   



ADE



 

21 


    

α

α



α

α

abtg



ab

xy

h

b

a

S

ADE

2

1



sin

cos


2

1

sin



2

1

)



(

2

1



=

=

=



=



 

Bunda  


,

α

tg



b

a

ab

h

=



   demak  

α

tg



b

a

b

a

ab

h

b

a

S

ABCD

+



=

+



=

2

)



(

2

 



 

  7-§. Teng yonli trapetsiyaning yuzasini hisoblash formulalari

                   

Teng yonli trapetsiyaning katta asosi yon tomoni va diagonaliga ko’ra yuzini 

formulasi.   

2

2

2



2

2

2



2

2

2



2

)

(



4

4

c



d

a

d

a

a

c

d

a

S

tr

+



+



=

 

                                                 D          b                C 



                                                                          d 

                                             c      h                         h       c 

 

                                       A    x    E             a         F       x     B   



Trapetsiyaning yuzi 

       


h

b

a

S

tr

+



=

2

 



a

AB

=

   



c

BC

AD

=

=



    

d

AC

BD

=

=



 

Shakildan quyidagilarni topamiz 



x

BF

AE

=

=



        bo’lsin u holda 

a

b



2x

=

+



,    

2

b



a

x

=



       

b

CD

=

   



,

2

2



b

a

b

a

b

x

b

AE

EF

BF

EF

BE

+

=



+

=



+

=

+



=

+

=



     

2

b



a

AF

BE

+

=



=

 

ADE

 dan 


    

2

2



2

2

)



2

(

b



a

x

c

h

+



=

 



Bulardan 

2

2



2

2

2



)

2

(



b

a

d

BE

d

h

+



=

=



 

 

22 


     

2

2



2

2

)



2

(

)



2

(

b



a

c

b

a

d



=

+



                             

2

2



2

2

4



)

(

4



)

(

c



d

b

a

b

a

=



+



 

,

4



4

2

2



c

d

ab

=



     

2

2



c

d

ab

=



     

a

c

d

b

2

2



=

 



,

2

2



2

2

2



a

c

d

a

a

c

d

a

b

a

+



=

+



=

+

   



a

c

d

a

b

a

2

2



2

2

2



+

=



+

 

2



2

2

2



2

2

2



2

2

2



2

2

2



2

2

2



4

)

(



4

4

)



(

)

2



(

a

c

d

a

d

a

a

c

d

a

d

b

a

d

h

+



=



+

=



+

=



 

2

2



2

2

2



2

2

2



2

2

)



(

4

4



c

d

a

d

a

a

c

d

a

S

tr

+



+



=

 

Ildiz ostidagi ifodani bunday ko’rinishga keltirish mumkin 



[

][

] [



][

]

)



)(

)(

)(



(

)

(



)

(

)



(

2

)



(

2

)



(

)

2



(

)

(



4

2

2



2

2

2



2

2

2



2

2

2



2

2

2



2

2

2



2

2

2



2

a

d

c

d

c

a

c

d

a

c

d

a

d

a

c

c

d

a

c

d

a

ad

c

d

a

ad

c

d

a

ad

c

d

a

d

a

+



+



+

+

+



=

=



+



=

+



+



+

=

=



+



=

+



 

Demak trapetsiyaning yuzi 



)

)(

)(



)(

(

4



2

2

2



2

a

d

c

d

c

a

c

d

a

c

d

a

a

c

d

a

S

tr

+



+



+

+

+



+

=



 

Misol.  Teng yonli trapetsiyaning katta asosi 44sm yon tomoni 17sm va 

diagonali 39sm. Yuzini toping 

Yechish    a=44sm, c=17sm,  d=39sm. 

100

17

39



44

=

+



+

=

+



+

c

d

a

 

66



17

39

44



=

+



=

+



c

d

a

 

22



39

17

44



=

+



=

+



d

c

a

 

12



44

17

39



=

+



=

+



a

c

d

 

22



9

44

18



11

44

198



44

44

792



44

4

3168



44

4

289



1521

1936


4

2

2



2

2

2



=

=



=

=



=



+

=



+

a



c

d

a

 

540



60

9

1320



22

9

12



22

66

100



22

9

=



=



=



=



tr

S

 


 

23 


                   

2

540sm



S

tr

=

 



Boshqacha usul,       ABCD-  teng yonli trapetsiya unda katta asos 44sm yon 

tomon 17sm va diagonali 39sm. Yuzini topamiz. 

,

44sm



AB

=

      



sm

AD

BC

17

=



=

     


sm

BD

39

=



 

         



h

b

a

S

ABCD

+



=

2

  



                         D                              C 

                                               39 

              17          h                           h          17 

 

          A       x       E       44              F        x          B               



,

x

BF

AE

=

=



    

,

b



CD

=

    



c

BC

=

  



,

2

a



b

x

=

+



          

44

2



=

b



x

        


2

44

b



x

=



 

2

44



2

44

b



b

b

x

b

BF

EF

BE

+

=



+

=



+

=

+



=

 

ADE

 ga 


               

2

2



2

2

2



2

2

)



2

44

(



17

17

b



x

x

c

h



=

=



=

 



BDE

 ga 



                

2

2



2

2

2



)

2

44



(

39

b



BE

d

h

+



=

=



 

               

2

2

2



)

2

44



(

17

)



2

44

(



39

b

b



=

+



 

                      

1232

44

=



b

     


cm

b

28

=



   

72

28



44

=

+



=

b



a

                     

36

2

=



b

a

 

,



225

3

75



)

36

39



(

)

36



39

(

)



36

(

39



2

2

2



=

=



=



+

=



=

h

 

                               



sm

h

15

=



 

2

540



15

36

sm



S

ABCD

=



=

 

Teng yonli trapetsiyaning asoslari va diagonaliga ko’ra yuzini formulasi. 



 

24 


         

2

2



)

(

4



4

b

a

d

b

a

S

tr

+



+

=

 



ABCD teng yonli trapetsiyada a va b asoslar hamda diagonali malum.   

?



tr

S

 

                                              D                  b                 C 



 

                                                 h            d                    h  

                         

                                 A     x      E             a                 F       x          B   



x

BF

AE

=

=



         

2

2



b

a

b

a

b

x

b

AF

y

+

=



+

=



+

=

=



                

ACE

            to’g’ri burchakli uchburchakdan   



[

]

2



2

2

2



2

2

2



)

(

4



4

1

)



2

(

b



a

d

b

a

d

y

d

h

+



=

+



=

=



 

2

2



)

(

4



2

1

b



a

d

h

+



=

 

)



3

)(

2



(

4

)



(

4

4



2

2

c



a

d

d

b

a

b

a

b

a

d

b

a

S

tr



+

+

+



=

+



+

=

 



Misol. ABCD teng yonli trapetsiyada 

  

sm



a

24

=



          

10

=



b

     


865

=

d

 

408


24

17

48



2

17

2304



2

17

1156



3460

4

34



34

865


4

4

34



2

=



=

=



=

=



=



tr

S

 

        



2

408sm



S

tr

=

 



Eslatma.  Keyingi chiqarilgan ikkita formula ixtiyoriy trapetsiyalar uchun 

chiqarilgan formulalarning xususiy hollari sfatida hosil qilingan edi. 

 


Download 251.76 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling