O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti


-§. Trapetsiyaning asoslari va dioganallariga ko’ra


Download 251.76 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/5
Sana21.06.2020
Hajmi251.76 Kb.
#120804
1   2   3   4   5
Bog'liq
trapetsiyaning yuzi uchun turli formulalar


4-§. Trapetsiyaning asoslari va dioganallariga ko’ra 

yuzini hisoblash formulasi

 

3)   Trapetsiyaning asoslari va diagonallariga ko’ra yuzining formulasi. 

)

)(

)(



)(

(

4



1

2

1



2

1

2



1

2

1



d

d

b

a

d

d

b

a

d

d

b

a

d

d

b

a

S

tr



+

+



+

+



+

+

+



+

=

 



ABCD   trapetsiyaning asoslari a va b, diagonallari esa 

2

1



vad

d

 

bo’lsin yuzi 



h

b

a

S

tr

2

+



=

 

 formula bo’yicha hisoblanishi mumkin bunda h balandlikni topish kerak  



x

BF

=

   desak 



 

x

b

EF

BF

BE

+

=



+

=

     bo’ladi 



 

x

a

AF

=



 

BDE va ACF tug’ri bo’rchakli uchbo’rchakdan topamiz 

h

2

2



1

2

)



(

x

b

d

+



=

 

2



2

2

2



)

(

x



b

d

h



=

 

2



2

2

2



1

)

(



)

(

x



b

d

x

b

d



=

+



 

2

2



2

2

2



2

2

1



2

2

x



ax

a

d

x

bx

b

d

+



=



 



 

16 


2

2

2



2

2

1



)

(

2



b

a

d

d

x

b

a

+



=

+



 

)

(



2

)

(



)

(

2



2

2

1



2

2

b



a

d

d

b

a

x

+



+

=



 

Bu  ifodani soddalashtiramiz 

[

]

[



]

[

] [



]

[

][



]

{

}



[

]

{



}

[

][



]

)

)(



)(

)(

(



)

(

)



(

)

(



2

)

(



)

(

2



)

(

)



(

)

(



)

(

2



)

(

)



(

)

(



2

)

(



)

(

)



(

2

)



(

)

(



)

(

4



)

(

)



(

)

(



2

)

(



4

)

(



4

2

1



2

1

2



1

2

1



2

1

2



2

2

2



2

1

2



1

2

2



2

2

2



2

1

2



2

2

2



1

2

1



2

2

2



1

2

1



2

2

2



1

2

2



1

2

2



2

2

1



2

2

2



1

2

2



2

2

2



1

2

2



2

1

2



2

2

d



d

b

a

d

d

b

a

d

d

b

a

d

d

b

a

d

b

a

d

d

d

b

a

d

d

b

a

b

a

d

d

d

d

b

a

b

a

d

d

b

a

d

b

a

d

d

b

a

d

b

a

d

d

b

a

d

b

a

d

d

b

a

d

b

a

d

d

b

a

b

b

a

d

b

a

h

b

a



+

+



+

+



+

+

+



+

=

=



+



+

+



=

+



+



+

+



+

=



=



+

+



+



+

+

=



=

+



+



=

=



+



+

=



+

+



+

+



=

+

 



 

2

h

  ning ikkinchi ifodasi uchun ham xuddi shunday natija kelib chiqadi. 

Shunday qilib 

)

)(

)(



)(

(

4



1

2

1



2

1

2



1

2

1



d

d

b

a

d

d

b

a

d

d

b

a

d

d

b

a

S

tr



+

+



+

+



+

+

+



+

=

 



Misollar. 

1)  Trapetsiyaning balandligini boshqacha topish mumkin 

  

2

2



2

2

2



2

)

8



(

)

17



5

(

)



24

(

13



x

h

x

h



=



=

 

  



2

2

)



24

(

13



x



=

2

2



)

8

(



)

17

5



(

x



 

169-576+48x-

25

144


169

2

=



=

x

 

         64x=768 



          x=12 

sm

h

5

=



 

2

80



5

16

5



2

32

5



2

24

8



2

sm

b

a

S

tr

=



=

=



+

=



+

=

 



Trapetsiyaning balandligini boshqacha topish mumkin 

=

+



+



=

+



+

=



)

8

24



(

2

)



169

425


(

)

64



576

(

)



(

2

)



(

)

(



2

2

2



1

2

2



b

a

d

d

b

a

x

 


 

17 


12

64

768 =



=

   


sm

x

12

=



 

,

25



)

12

13



)(

12

13



(

)

(



2

2

2



2

=



+

=



=

x



a

d

h

   h=5 


2

80

5



16

5

2



8

24

sm



S

tr

=



=

+



=

 

Endi masalani formuladan foydalanib echamiz 



)

8

24



13

17

5



)(

13

17



5

8

24



)(

13

17



5

8

24



)(

17

5



13

8

24



(

4

1



+

+

+



+

+



+

+



+

+

+



=



tr

S

 

=



+



+

=

)



19

17

5



)(

17

5



45

)(

17



5

19

)(



17

5

45



(

4

1



 

=

=



+



+

)

19



17

)(

19



17

)(

17



9

)(

17



9

(

5



4

1

2



 

=

5



64

4

1



64

64

5



4

1

)



361

425


)(

17

81



(

5

4



1



=



=



2



80

5

16



sm

=



 

Eslatma . trapetsiya uchun (2) va (3)  formulalar quydagicha yoziladi. 

2

2

)



(

4

4



b

a

c

b

a

S

tr



+

=

    (c=d) 



2

2

)



(

4

4



b

a

c

b

a

S

tr

+



+

=

   



)

(

2



1

d

d

d

=

=



 

Misol    

,

69sm



a

=

    



,

51sm



b

=

   



sm

c

41

=



 

=



=



=





+

=

2



2

2

2



2

2

)



9

2

(



)

41

2



(

30

18



41

4

4



120

)

51



69

(

41



4

4

5



69

tr

S

 

=



+



=



=

=



)

9

41



)(

9

41



(

60

9



41

2

30



)

9

41



(

2

30



2

2

2



2

2

 



2400

40

60



1600

60

=



=

       



        

2

2400sm



S

tr

=

 



 

5-§. Trapetsiyaning asoslari, 

yon tomoni

 va dioganallariga ko’ra 

yuzini hisoblash formulasi

 

   Trapetsiyaning asoslari, yon tomoni va diagonaliga ko’ra yuzini formulasi 



 

18 


)

)(

)(



)(

(

4



d

a

c

d

c

a

d

c

a

d

c

a

a

b

a

S

tr

+



+

+



+



+

=

 



ABCD trapetsiyaning asoslari a,b (a>b), yon tomoni c va diagonal d 

berilgan. yuzni topamiz 



x

BF

=

  bo’lsin, u holda 



  

x

b

BE

+

=



     

AE

=a-x 


  

x

b

a

b

x

a

EF

AF

AE



=



=

=



)

(

 



BDE

  dan 



                  

2

2



2

)

(



x

b

d

h

+



=

 

BDE

  dan   


2

2

2



)

(

x



b

d

h

+



=

 

Bulardan  



      

2

2



2

)

(



x

b

d

h

+



=

2



2

2

)



(

x

b

d

h

+



=

                       

2

2

2



2

2

2



)

(

2



)

(

2



x

x

b

a

b

a

c

x

bx

b

d



+



=



 

         



[

]

2



2

2

2



)

(

2



)

(

2



b

a

c

b

d

x

b

b

a

+



=



+

 



                    

a

b

a

c

b

d

x

2

)



(

2

2



2

2



+



=

 

=



+



+



=

2

2



2

2

2



2

2

)



2

)

(



(

a

b

a

c

b

d

b

d

h

 

=



+

+



+



=

2



2

2

2



2

2

2



2

4

)



2

2

(



a

b

ab

a

c

b

d

ab

d

 

[



][

]

=





=



+

=



2

2

2



2

2

2



2

2

2



2

2

2



)

(

)



(

4

1



4

)

(



4

d

a

c

c

d

a

a

a

c

d

a

d

a

 

[



]

)

)(



)(

)(

(



4

1

2



d

a

c

d

c

a

d

c

a

d

c

a

a

+



+

+



+

+



=

 

Demak trapetsiyaning yuzi 



 

)

)(



)(

)(

(



4

d

a

c

d

c

a

d

c

a

d

c

a

a

b

a

S

tr

+



+

+



+

+



+

=

 



Agar trapetsiyaning boshqa diagonali berilgan bo’lsa, formula bunday 

ko’rinishni oladi 

)

)(

)(



)(

(

4



d

b

c

d

c

b

d

c

b

d

c

b

a

b

a

S

tr

+



+

+



+

+



+

=

 



 

19 


Misol. Trapetsiyaning asoslari a=24sm  b=8sm, yon tomoni c=13sm va 

digonali  d=13sm bo’lsa yuzini toping 

=

+



+

+



+

+



+

=



)

13

24



13

)(

13



13

24

)(



13

13

24



)(

13

13



24

(

24



4

8

24



tr

S

 

80



10

24

24



4

32

2



24

24

50



24

4

32



=



=





=

 

             



2

80sm



S

tr

=

 



Bu misolda trapetsiyaning yon tomoni uning diagonaliga teng c=d=13sm.   

Bu holda chiqarilgan formula birmuncha sodda ko’rinish oladi. 

2

2

2



2

4

4



4

4

c



d

b

a

a

c

b

a

S

tr

+



=

+



=

 

 



Download 251.76 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling