O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti
Download 215.7 Kb.
|
husnixatAndijon davlat universiteti boshlang
|
Izoh: Mustaqil o`zlashtiriladigan mavzular bo`yicha talabalar tomonidan referatlar tayyorlash va uni taqdimot qilish tavsiya etiladi. 117
1. “Mufradot” – eski maktabda husnixat qoidalarini o‘rgatuvchi birdan-bir qo‘lanma, kitob 2. “Savodi ta’lim” – husnixat ta'limini o‘rgatuvchi mеtodik qo‘llanma, shoir va xattot Shеrmuhammad Avazbеk o‘g‘li Munis (1778 – 1829) tomonidan 1804-yilda o‘zbеk tilida yaratilgan risola 3. Akkomodatsiya – ko‘zning har xil uzoqlikdagi narsalarni ko‘rishga moslashishi, imkoniyati 4. Alfavit – tarixiy qabul qilingan tartibda berilgan harflar yig‘indisi 5. Arab yozuvi – arab xalqining yozuvi: muqaddas “Qur’on” yozuvi 6. Avesto kitobi (parfiyoncha: apastak – matn; ko‘pincha “Zend-Avesto”, ya’ni “tafsir qilingan matn” deb ataladi) – zardushtiylikning muqaddas kitoblari to‘plami 7. Avesto yozuvi – oromiy va pahlaviy yozuvlari asosida yaratilgan maxsus alifbo 8. Bar-Xadod – Shimoliy Suriya 9. Birinchi guruh yozuvlari – mayya, mexiy va koreya yozuvlari, bularda alomatlar har xil bo‘g‘inlar – alohida unlilar, undosh va unli ovozlarni ifodalaydi 10. Bo‘g‘in – bir havo zarbi bilan aytiladigan tovush yoki tovushlar birikmasi 11. Bosh harflar – harflarning gap boshida keladigan bosma va yozma shakli 12. Bosma shakl – harflarning kompyuter texnologiyasida yozilgan shakli 13. Buxoriy yozuvi – so‘g‘d yozuvi nomi 14. Cahhof – sahifalovchi 15. Chiroyli va to‘g‘ri yozish san’ati – husnixat 16. Chiziqli usul – harfning yozilishini to‘g‘ri o‘rgatish uchun uning chiziqdagi o‘rnini to‘g‘ri joylashtirish va chiziqning qog‘oz varag‘ida joylashish o‘rnini bilish uchun qog‘ozda gorizontal, yotiq chiziqlar chiziladi, shunda daftarning sahifasida o‘ziga xos sеtka paydo bo‘lishi, har bir harfni alohida yozib borishi 17. Didaktik qoidalar – yoshga xos xususiyatlar, tushunarlilik, onglilik 18. Dovot – siyohdon 19. Fanning maqsadi – talabalarni husnixatga oid nazariy va amaliy bilimlar bilan tanishtirish “Boshlang‘ich ta'lim” dasturi 20. Fanning vazifalari – talabalarda husnixat va uni o‘qitishga oid ko‘nikma va malakalarni shakllantirish, ularni boshlang‘ich sinflarda yozuv va husnixat darslarini tashkil qilish metod hamda usullari bilan tanishtirish 118
Finikiy yozuv – mil. av. 2-ming yillik oʻrtalarida Finikiyada paydo boʻlgan hamda finikiyaliklar va karfagenliklar, qad. yahudiylar va moavliklar tomonidan mil. 4-asrgacha foydalanilgan konsonant harf tovush yozuvi 22. Fonema – ma’no farqlovchi tovush 23. Fonografiya (fonos – ovoz, grafiya – yozaman) – ovoz fonemani bildiruvchi yozuvlar 24. Fonografiya yozuvlari qismlari – konsonant va vokal yozuvlari. 25. Fraza – eng katta fonetik birlik; to‘liq intonatsiya bilan nutqning bir qismi 26. Frazeografiya (yunoncha phrasis - ifoda, grafo - men yozaman) – bu tilshunoslikning frazeologik materiallarni tizimlashtirish va frazeologik lug‘atlarni tuzish bilan shug‘ullanadigan qismi 27. Grafik malakalarni egallash – harflar shaklini to‘g‘ri ifodalash 28. Harflarni bosimsiz bir xilda yozish – harflar yoki harf unsurlarini bir xil qalinlikda yozish 29. Ideogramma – (yun. idea – gʻoya, obraz va…. gramma) — yozuv belgisi (shartli tasvir). Ideogramma nutqtovushlariga emas, balki soʻz yoki morfemaga teng keladi. yozuvdagi simvollar faqat bizni o‘rab turgan muhitdagi narsa – predmetlarni aks ettirib qolmay, tildagi so‘zlarni ham aks ettirishi 30. Ikkinchi guruh yozuvlari – krit, kirp, xabash va yapon yozuvlari 31. Imlo – harf va so‘zlarni to‘g‘ri yozish 32. Imloviy malakalarni egallash – yozuv vaqtida harflarning shakli bilan bir qatorda uning qanday tovushni bildirishini ham bilish 33. Istaravshaniy – so‘g‘d yozuvi nomi 34. Iyeroglif – (yun. hieros — muqaddas va qluphe — oʻyiq) — bir soʻz, boʻgʻin yoki tovushni ifodalashga xizmat qiluvchi fafik ifoda. 35. Jalliy xati – kechasi yoziladigan yozuv, xat 36. Kalligrafiya – chiroyli yozuv, husnixat qoidalari asosidagi yozuv 37. Kichik harflar – ikki chiziq oralig‘ida yoziladigan harflar 38. Ko‘rgazmali harakat – o‘qituvchi tomonidan amalga oshiriladigan harakat, har bir harfning yozilish shaklini doskada ko‘rsatib izohlanishi 39. Ko‘rgazmali tasvir – bu o‘qituvchi tomonidan beriladigan birorta harfning yozma shakli 40. Konsonant yozuvlari – finik, ugarit, ibron, orom, arab va boshqa yozuvlar mansub bo‘lib, ularda har bir asosiy alomat (harf) unli va undosh ovozlarni ifodalaydi 41. Lavvoh – lavha chizuvchi usta 42. Ligaturalar – bir-biriga ulangan harflar 119
Logografiya ( logos – so‘z, grafiya – yozaman) – yozuvdagi har bir alomat (logogrammalar) bir so‘zni bildiradi. Bu yozuvda alomatlar miqdori so‘zlar miqdoriga, mustaqil fe’l (xabar) ning semantik jihatiga tengdir 44. Mexanik jarayon – tayyor nuqtalar ustidan yozish 45. Mir Ali Qilqalam – XIV-XVI asrlarda yashab ijod etgan istе’dodli san'atkor – nafis kitoblarning ijodkori 46. Mir Ali Tabriziy – XIV-XVI asrlarda yashab ijod etgan istе’dodli san'atkor – nafis kitoblarning ijodkori 47. Muhammad bin Husayn at-Tibiy – XIV-XVI asrlarda yashab ijod etgan istе’dodli san'atkor – nafis kitoblarning ijodkori 48. Muhaqqaq – qasida va shе'rlar yozishda ishlatilgan yozuv turi Download 215.7 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|