Oʻzbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon mashinasozlik instituti «Iqtisodiyot»


Download 481.59 Kb.
Pdf ko'rish
bet7/12
Sana16.04.2023
Hajmi481.59 Kb.
#1359017
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
farruh kurs ishi

qonunlar ustuvorligi-Bozor iqtisodiyotiga o’tish
va 
uning 
rivojlanishini ta’minlash 
uchun muayyan 
tartibda 
qonunlarni
ishlab chiqarish, ularga amal qilish lozim. Dunyodagi barcha rivojlangan
mamlakatlarda bozor iqtisodiyotiga asoslangan xo’jalik yuritish tegishli
xuquqiy 
normalar 
va 
qoidalar asosida 
amalga 
oshiriladi. 
Bozor
iqtisodiyotining 
rejali 
iqtisodiyotdan asosiy farqlaridan 
biri shunda.
Bozor iqtisodiyoti muayyan qonun qoidalar doirasida amal qiladi. Shu
bois 
xo’jalik 
yurutuvchi sub’ektlarning 
hatti-harakatini tartibga solib
turuvchi 
qonunlarning 
sifatli, barqaror 
bo’lishi, 
ularni 
amalga
oshirishning 
puxta 
mexanizimining 
mavjudligi 
– “iqtisodiy islohotlar
yo’lidan muvofaqqiyatli olg’a borishning zarur shartidir”. qonunlarining ustivorligiga 
suyanadi, 
ya’ni 
qonun 
oldida 
hamma
barobar, 
barcha 
iqtisodiy munosabatlar 
qonun 
bilan 
tartibga 
solinib
turiladi. “Qonun ustivorligini ta’minlash, -deb yozadi I. Karimov, –
shaxs, oila, 
jamiyat 
va 
davlatning huquq 
va 
manfaatlari 
muhofazasini
kuchaytirish, aholining huquqiy madaniyati va huquqiy ongini oshirish,
fuqorolarni qonunga bo’ysinish va hurmat ruhida tarbiyalash – bu
rivojlangan 
bozor 
iqtisodiyotiga 
asoslangan 
chinnakkam 
demokratik,
huquqiy davlat va erkin fuqorolik jamiyati qurishning nafaqat maqsadi,
balki uning vositasi, eng muhim sharti hisoblanadi. 
To’rtinchi 
tamoyil – kuchli 
ijtimoiy 
siyosat. Bozor munosabatlarini
shakllantirib borish bilan birga aholini ijtimoiy ximoyalash yuzasidan
oldindan 
ta’sirchan 
choralar 
ko’rilishi 
lozim. Bunday 
chora-tadbirlar
bozor munosabatlarini shakllantirib va rivojlantirib borish uchun kafolat
bo’lib 
xizmat 
qiladi. 
Chunki 
bozor 
iqtisodiyoti 
sharoitida 
uning


17 
sub’ektlarining faol faoliyat yuritishi hal qiluvchi ahamiyatga ega.
Shuning uchun ham bozor tomon harakat qilgan sari ijtimoiy siyosatning
ustivor 
jihatlari, 
aholini 
ijtimoiy 
himoya 
qilish 
choralari 
o’zgarib,
takomillashtirib 
boriladi. 
“Islohotlarining 
turliy 
bosqichlariga 
ijtimoiy
siyosatning 
o’ziga 
hos 
qoidalari mos keladi”. 
Bozor 
munosabatlarini 
vujudga 
keltirishning 
dstlabki 
bosqichida
umumiy 
ish 
haqini 
oshirish(pulning qadrsizlanishiga 
qarab) aholini eng
kam 
daromadli 
tabaqalariga 
amaliy yordam 
ko’rsatish, 
hayotiy 
zarur
oziq-ovqat 
mahsulotlarini 
iste’mol qilish 
darajasi 
pasayishiga 
yo’l
qo’ymaslik, 
ishsizlikning 
keskin ko’payib 
ketishining 
oldini 
olish,
vaqtincha ish bilan ta’minlanmagan kishilarga ijtimoiy yordam berish va
boshqa 
ijtimoiy 
himoya 
choralari ko’riladi 
va 
amalga 
oshiriladi. 
Aholini 
ijtimoiy himoya qilish keyinchalik takomillashtirilib, o’zgarib
borayotgan 
sharoitga 
moslashtirib olib 
borildi. 
Endi 
ijtimoiy 
himoya
chora – tadbirlari butun aholiga emas, balki adresli tarzda, faqat shunday
himoyaga muxtoj bo’lganlarga nisbatan qo’llaniladi. Ijtimoiy himoya
tizimi 
“bir 
tekschilik 
va 
tayyorga 
ayyorlik kayfiyatlarini 
tugatishga
qaratilgan 
bo’lishi 
kerak”. 
Bunda mehnatga 
layoqatli 
kishilarning
pisixologiyasini 
o’zgartirish 
zarur. Ular 
ijtimoiy 
himoyalanishning
passiv ob’ektidan o’z taqdirining faol egalariga, o’zlarining ijtimoiy
farovonligi 
uchun 
mas’ul bo’lgan 
shaxslarga 
aylanishi lozim. 
Mamlakatda aholini ijtimoiy himoya qilishning barcha yo’nalishlari, shu 
jumladan, 
bandlikni 
taminlash 
bo’yicha 
kerakli choralar samarali
qo’llanib 
kelinmoqda. 
I.Karimov 
takidlab 
o’tganlaridek, 
“Samarali
ijtimoiy 
siyosatni 
iqtisodiyotni 
barqarorlashtirish, 
tarkibiy 
o’zgarishlar,
bozor munosabatlarini bosqichma – bosqich joriy etish chora-tadbirlari
bilan 
uyg’unlashtirib amalga 
oshirib 
borgan taqdirdagina 
ijtimoiy
sohaga yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotini barpo etish mumkin ‘’ 


18 
Beshinchi tamoil – bozor iqtisodiyotiga bosqichma bosqich o’tish.
Bir markazdan boshqariladigan rejali iqtisodiyot bilan bozor iqtisodiyoti
bir – biri bilan chiqisha olmaydigan, bir – biriga qarama – qarshi
iqtisodiyot 
hisoblanadi. 
Rejali 
iqtisodiyot 
zaminida 
bozor 
iqtisodiyoti
kelib chiqmaydi. Shu bois markazlashtirilgan xo’jalik yuritish usulidan
“bozor 
iqtisodiyotiga 
o’tish 
– bu 
mavjud 
xo’jalik 
yuritish 
usulini
yangilash yokitakomillashtirish emas, balki tamoman yangicha xo’jalik
yuritishtizimini 
joriy 
etishdir. 
Bu bir sifat 
holatidan 
ikkinchisiga
o’tishdir”. 
Demak, bozor iqtisodiyotiga o’tish iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy,
ma’naviy va barcha boshqa saholarda tubdan yangi sifat o’zgarishlarni
keltirib chiqarishni taqozo etadi. Shu bilan birga kishilarning tafakkurini,
odat tusiga aylangan qoidalarni o’zgartirish, ularda bozor ko’nikmalarini
hosil qilish, yangi sharoitda ishlay oladigan kadrlarni tayyorlash zarur.
Bunday qiyin, murakkab vazifalarni bajarish muayyan vaqtni talab etadi.
Bular bozor iqtisodiyotiga bosqichma – bosqich, evalyutsion yo’li bilan
o’tish to’g’risidagi Prezident I.Karimov g’oyalarining naqadar to’g’ri
ekanligini ko’rsatadi. 
Xulosa qilib shuni ta’kitlab o’tish kerakki, mashhur besh tamoyil
ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyoti tomon yildan-yilga ilgarilab
borgan 
sari 
o’zini 
amalda 
oqlab, naqadar 
to’g’ri va 
puxta 
ekanini
isbotlabgina qolmay, balki hozirgi kunda “dunyoda avj olib borayotgan
moliyaviy 
va 
iqtisodiy 
inqiroz 
sharoitida 
o’zining 
dolzarbligi 
va
hayotiligini yana bir bor ko’rsatmoqda”. 


19 

Download 481.59 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling