O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro davlat universiteti qo’lyozma huquqida qo`chqorova dilfuza o`ktam qizi aralash tolali matolarga gul bosish va yakunlovchi pardozlash texnologiyasini tadqiq etish

2.6. Rangni ishqalanishga bo`lgan chidamliligini tekshirish 
Namuna ho`l va quruq holatda ishqalanishga chidamlilik darajasini 
o`lchovchi asbobning old qismiga kiydirilib, metall uzuk bilan mahkamlab
qo`yiladi. Sterjenga oq rangdagi aralash mato namunasi kiydiriladi va 
bo`yalgan mato yuzasida 10 marotaba bir tarafga va ikkinchi tarafga 10
marotaba yurgiziladi. Baholash natijasida ikkita sondan iborat bo`lgan ball 
qo`yiladi. Birinchisi bo`yalgan matoni rangsizlanishiga va ikkinchisi oq
mato namunasini bo`yalganlik darajasiga tegishli ekanligini bildiradi. 
Ho`l ishqalanishga chidamlilik tekshirilganda, sterjendagi oq mato
namunasi oldin ho`llanadi va ish yuqorida ko`rsatilgan tartib bo`yicha 
davom etadi[44]

2.7. Aralash quyultiruvchilar tayyorlash uslubiyoti 

Hajmi 250 ml bo’lgan kolbada 8 ml 30 % li gidrolizlangan akril

emulsiyasi eritmasi va 0,15% li uniflokdan o’lchab oldik. Ikkinchi xuddi 
shunday kolbaga 58 ml suv o’lchab olib, ustiga texnik tarozida 5 g
karboksimetillangan kraxmal tortib olib, yaxshilab aralashtirdik. Hosil 
bo’lgan eritmaga natriy metasilikat qo’shib kleyster hosil qilib,
gidrolizlangan akril emulsiyasi va uniflok eritmalarini quyib aralashtirdik. 
Hosil bo’lgan aralashmani 85-90
0
C atrofida 15-20 minut aralashtirib turgan 

holda qizdirdik. Aralashma bir jinsli bo’lgandan so’ng uni xona

haroratigacha sovutdik. So’ng turli nisbatlarda aralash quyultiruvchilar 
tayyorladik.

---

49


II bob bo’yicha xulosa 
Aralash tolalar asosida olingan matolar bo’yash, gul bosish va 
yakunlovchi pardozlash jarayonlaridan o’tkazib, ularning xossalarini
o’rganish yuqorida ko’rsatilgan usullar yordamida aniqlandi,tajriba 
natijasida xulosalarning bir-biriga yaqinligidan dalolat beradi.
Olib borilgan tajriba ishning natijasini tahlil qilib berishga qulayliklar 
yaratadi. Matoning qator mustahkamliklar bo’yicha tajribalari metodik
jihatdan tahlil qilindi. Olib borilgan tadqiqot natijalaridagi tajriba xatoligi 
1-2% ni tashkil qiladi.

---

50