O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Buxoro Davlat Universiteti

6.2. Kraxmalga xos reaksiyalar
Turli amiloza deb ataluvchi glikolizidaza fermenti ta’sirida enzimatik gidroliz kilinganda, asosan, disaxarid maltoza xosil buladi:





Maltoza 1→4 bog bilan birikkan α – glyukozil glyukoza bulganida amilozada xam shunday boglar birligining kabul kilinishi tabiiy edi:

Bu xulosa Xevorts tomonidan oligosaxarid va polisaxaridlar strukturasi aniklash uchun taklif kilingan metillash usuli bilan tula tasdiklangan. Bu usul uglevodlarni dimetilsulfat (SN₃)₂SO₄ bilan ishlab, xosil bulgan metillangan maxsulotni gidrolizlash va ularning strukturasi aniklashdan iborat. Metil gruppa fakat erkin gidroksil bilan efir bogi (-SN₃) shaklida birikkanidan paydo bulgan xosilada –SN₃ soni va ularning urni uglevoddagi erkin gidroksil gruppalarga muvofik keladi. Amiloza shu yul bilan ishlanganda, asosan, 2,3,6 – trimetilglyukoza va ozrok mikdor (barcha maxsulotning, taxminan, 0,5 foizi) 2,3,4,6 – tetrametil glyukoza xosil buladi. Amiloza glyukoza birliklarining 1→4 glyukozid boglari bilan kushilgan uzun zanjiri deb kabul kilinsa, olingan natijada tula muvofik keladi.

Bu sxemadan kurinib turibdiki, tetrametilli maxsulot fakat molekulaning ikki uchidagi (“uch gruppalar”) birliklar xisobiga xosil bular ekan. Shu usul bilan umumiy molekulaga tugri keladigan uch xil gruppalar sonini aniklab, polisaxaridlar zanjirining urtacha uzunligini belgilash mumkin. Amiloza molekulasi kupincha 200-300 glyukoza birligidan tuzilgan shoxlanmagan uchun spiral shaklidagi zanjirdan iborat. Masalan, molekulyar ogirligi 35.00 ga teng amiloza taxminan 200 glyukoza koldigidan tashkil topgan.

FORMULA