O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti «Menejment» kafedrasi

SO`Z BOSHI
Respublikamizda 
iqtisodiyotni 
erkinlashtirish, 
modernizatsiyalash, 
xususiy mulkning o`rni va ta`sirini kengaytirish, ishbilarmonlik va tadbirkorlik 
soxalari uchun barcha zarur imkoniyatlarni yaratish va rag’batlantirishni hozirgi 
vaqtda hayotning o`zi taqozo etmoqda. 
Bu dolzarb masalani yechish yuqori malakali mutaxassislar tayyorlashni 
yaxshilash va kengaytirish bilan bir vaqtda oliy ta`lim tizimini isloh qilishni
talab qiladi. Buning uchun, birinchi navbatda, oliy ta`lim yo`nalishlari bo`yicha 
Davlat standartlarida ko`zlangan fanlarning mazmuni va o`quv dasturlarini 
xalqaro andozalarga moslashtirib takomillashtirish zarur. 
Bugungi talab korxonalarning mustaqillikka asoslangan rivojlanishi 
ularning ma`lumotlarini raqobat zaminida boshqa korxonalar ma`lumotlari bilan 
taqqoslanishiga va har bir korxonaning o`z o`rnini belgilanishini taqozo qiladi. 
Buni esa biz statistikasiz tasavvur qilolmaymiz. Chnki statistika davlatlar, 
korxonalar, umuman ijtimoiy hayotning turli tomonlarini belgilovchi 
ma`lumotlarga tayanadi. SHuning uchun u ijtimoiy iqtisodiy fanlarning maxsus 
tarmog’i bo`lib hisoblanib kelmoqda. 
Hozirgi kunda statistika deyilganda birinchidan o`z predmetiga, 
ob`ektiga va usuliga ega bo`lgan mustaqil ijtimoiy fan ikkinchidan mustaqil 
amaliy faoliyat, uchinchidan ijtimoiy hayotning turli tomonlarini tariflaydigan 
umumiy ko`rsatkichlar, statistik raqamlar ham tushuniladi. 
«Statistika» fanidan ma`ruzalar to`plami talabalarning statistik 
xizmatlarni tashkil etishning ilmiy asoslarini, O`zbekistonda va boshqa 
mamlakatlarda zamonaviy darajada tashkil etilganligi, statistik ma`lumotlar 
yig’ishning tashkiliy asoslari va usullarini, statistik kuzatuv natijalarini qayta 
ishlash tamoyillari va usullarini, umumlashtiruvchi statistik ko`rsatkichlar – 
mutlaq va nisbiy, o`rtacha statistik miqdorlar, variatsiya ko`rsatkichlari, 
dinamikasi, o`zaro aloqasi va statistik ma`lumotlarni tahlil qilish asoslarini 
bilishga, yoppasiga va tanlab o`tkazilgan kuzatuvlarni tashkil etish va olib 
borish, statistik jadvallar tuzish, turli ko`rsatkichlarni hisoblash (mahsulot 
ishlab chiqarish va sotish, mehnat resurslaridan foydalanish, mehnat 
unumdorligi, asosiy va aylanma fondlar), statistik ma`lumotlardan xulosa 
chiqarishni o`rganishga qaratilgandir. 
Statistika kursini o`rganish natijasida talaba statistika fani bo`yicha 
asosiy 
tununchalarni 
va 
statistik 
tadqiqotlar 
o`tkazishning 
umumiy 
yo`nalishlarini bilib oladi. Bu fan quyidagi fanlar bilan bog’liq: matematik 
statistika, tarmoq iqtisodi, menejment, buxgalteriya hisobi, audit, mikro va 
makro iqtisod va h. 
Bu ma`ruzalar to`plami ikki qismdan, ya`ni, «Statistika umumiy 
nazariyasi» va «Iqtisodiy statistika» qismlaridan iborat. 

---

5