O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona politexnika instituti kompyuterlashgan loyihalash tizimlari fakulteti “elektronikavaasbobsozlik” kafedrasi

y=f(x1,x2,...xn),
bu yerda f - aniq funksiyadir, x1,x2,...xn - bevosita o’lchash natijasi.
Xatolikni baholash uchun esa xatolikning taxminiy formulasidan foydalaniladi.
Tasodifiy xatolik subyektiv xarakterga ega bo'lib, aniq bir qonuniyatga bo'ysunmaydi. Har bir o'1chashning natijasi ortiq yoki kam bo'lishi mumkin. Tasodifiy xatolik, asosan tajriba o'tkazuvchining xatosi tufayli (asbob ko'rsatishini noto'g'ri ko'rish yoki aniq eshitmasligi natijasida) yuzaga keladi. Tasodifiy xatoliklarni ham xuddi sistematik xatoliklar kabi butunlay bartaraf qilib bo'lmaydi. Lekin o'lchashdagi tasodifiy xatoliklarni hisobga oladigan ehtimollik qonuniyatlarining elementlari yordamida tasodifiy xatoliklarni hisoblab, birmuncha aniq natijalarga erishish mumkin. Quyida biz tasodifiy xatoliklar nazariyasining elementlariga to'xtalib o'tamiz. Bevosita 0 'Ichashda yo'l qo 'yiladigan xatoliklarni hisoblash. Agar biror ajizik kattalikning haqiqiy qiymatiga yaqin bo'lgan natijani olmoqchi bo'lsak, uni n marta o'1chashga to'g'ri keladi, a kattalikni n marta o'1chashda quyidagi

Natijalar qayd qilingan bo'lsin deb farazqilaylik. U holda bu qiymatlarni qo'shib o'lchashlar soniga bo'lsak, o'1chanayotgan fizik kattalikning haqiqiy qiymatiga yaqin o 'rtacha arifmetik qiymat deb ataluvchi qiymatni hosil qilgan bo'lamiz:

O'lchanayotgan kattalikning o'rtacha arifmetik qiymati bilan har bir alohida o'lchash natijasi orasidagi farq o'Ichashda yo'l qo'yilgan ahw)/ut xatolikni beradi. Uni I':.a deb beJgiianadi. Aytaylik, birinchi, ikkinchi va hokazo o'1chashdagi absolyut xatoliklar:

1.2 Tasodifiy xatolik va ularning taqsimlanishi
Tasodifiy xatolik biror fizikaviy kattalikni takror o‘lchaganda hosil bo‘ladigan, o‘zgaruvchan, ya’ni ma’lum qonuniyatga bo‘ysinmagan holda kelibchiqadigan xatolikdir. Bu xatolik ayni paytda nima sababga ko‘ra kelib chiqqanliginoaniqligicha qoladi, shuning uchun ham uni yo‘qotish mumkin emas. Haqiqatda o‘lchash natijasida tasodifiy xatolikni mavjudligi takror o‘lchashlar natijasida ko‘rinadi va uni hisobga olish,o‘lchash natijasiga uni ta’siri (yoki o‘lchashani qligini baholash ) matematik statistika usuli yordamida amalga oshiriladi.