O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi guliston davlat universiteti m o n o g r a f I ya

baholash 
umumlashtirish (sintez) 
tahlillash 
qo‟llash 
tushunish 
bilim 
Bu tasnifga ko‘ra bilim turli dalil, qoida, ta‘rif kabi axborotlarni eslab qolib, 
qayta aytib bera olishdan boshqa narsa emas. An‘anaviy pedagogik yondashuvda 
esa bilim har qanday ta‘limdan kutiladigan eng so‘nggi va yuqori natija sanalardi. 
Shuning uchun ham bilimli o‘quvchi tayyorlash har qanday ta‘lim muassasi uchun 
oliy maqsad hisoblanardi.
Blumning taksonomiyasi bilimning oxirgi maqsad emas, balki mustaqil fikrli, 
izlanuvchan, tashabbuskor va har qanday ta‘limiy va hayotiy muammoga yechim 
topishga intiladigan shaxs shakllantirish yo‘lidagi birinchi vosita ekanini anglatdi. 
Bilim egallashdan keyin tushunish, ya‘ni o‘tilganni o‘zlashtirish bosqichiga 
kelinadi. Navbatdagi uchinchi bosqich qo‘llash, ya‘ni o‘rganganlarini standart va 
yangi vaziyatlarda ishlatishni ko‘zda tutadi. Unutmaslik kerakki, taksonomiyadagi 
izchillik, ya‘ni bosqichlar zinapoyasi qat‘iy bo‘lib, buzilishi mumkin emas. Uning 
bittasini o‘tamay turib, keyingisini egallab bo‘lmaydi. Shu sababli tahlillash, 

---

32 
umumlashtirish, baholash bosqichlariga etish uchun undan oldingilari to‘la bosib 
o‘tilishi lozim. Quyida Blum taksonomiyasini o‘qitish amaliyotida qo‘llash yo‘li 
chizma ko‘rinishi beriladi. 
Boshlang‘ich sinf ―O‘qish kitobi‖ darsligida quyidagi tarbiyaviy ahamiyatga 
ega ertaklar mavjud. 
1-sinf ―Sher va sichqon‖, ―Aql va boylik‖, ―Hakka va uning bolalari‖
2-sinf ―Uch o‘g‘il‖, ―Tuya, fil va olmaxon‖ ―Kenja o‘g‘il‖ 
3-sinf ―Alpomishning bolaligi‖, ―Halollik‖, ―Donishmand yigit‖ 
4-sinf ―Eng ulug‘ fazilat‖, ―Chaqimchiga mukofot‖, ―Ilm afzal‖
4-sinf ―O‘qish kitobi‖ darsligida ―Xalq og‘ziki ijodi namunalari‖
25
ga keng 
o‘rin berilgan bo‘lib, ―Ertaklar mamlakatida‖ bo‘limining ―Ilm afzal‖ ertagini 
o‘quvchilar bilan quyida Blum taksonomiyasini o‘qitish amaliyotida qo‘llash yo‘li 
chizma ko‘rinishi beriladi. 
―Ilm afzal‖ ertagini o‘zlashtirish bo‘yicha blum taksonomiyasini qo‘llash 
namunasi 
1- chizma