O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti hayitboy mirhaydarov

Adabiyotlar:
1. Adabiyot nazariyasi (I.Sulton tahriri ostida). 2 jildlik 2-jild. -T.. 1979.
2. Sulton M. Adabiyot nazariyasi. -T., 1980.
3. To’ychiev U. O’zbek sovet poeziyasida barmoq sistemasi. -T., I960.
4. To’ychiev U. O’zbek poeziyasida aruz sistemasi - T., 1985.
5. Lapasov J. Badiiy matn va lisoniy taxlil. - T.. 1995.
0. Qilichev E Badiiy tasvirning leksik vositalari. - T., 1982.
7. Majidni R. O’zbek she’r tuzilishining ba’zi masalalari haqida G’Iste’dod va burch. - T., 1974.
8. H.Mirhaydarov, N.Mirhaydarova. Barmoq tizimi ta’limi. Guliston-2010
9. H.Mirhaydarov She’r poetikasi, Guliston-2013.

ShE’R TAHLILI (o’rganish) TARIXI -2 s.

Buyuk munaqkid V. G. Velinskiyning rus tanqidchilik tarixi bosqichlari haqidagi tasnifi. Bu tasnifning she’rni o’rganish tarixi asosida yuzaga kelganligi va uni boshka milliy adabiyotshunoslikda xam she’r taxlili tarixiga nisbat berish mumkinligi. Birinchi bosqich aloxida she’r tahlili borasida fikr muloxazalar yuritish davri ekani. Ikkinchi she’riy asarning ba’zi joylari xaqida estetik muloxazalar ayta boshlangan davr; uchinchi bir butun xolda baxolashni» G’BelinskiyG’ talab qilingan davr. Bu tasnifdai kelib chiqib, o’zbek adabiyotshunosligida she’r taxlilini kuyidagicha bosqichlarga bulish mumkinligi. Birinchi bosqich — umuman, o’zbek she’rshunosligining tug’ilish davri G’Forobiy,
Ibn Sino va Beruniylar qarashlariG’. Bu davrda timsol bilan timsollanuvchi, o’xshagan narsa bilan o’xshatilgan narsaning anik, mantiqan bog’langan xolda o’rganilishi. She’riy san’atlarning paydo bulish ilk kurtaklari. Ism na nomlarning she’riy misralardan o’rin olishi talmixga ilk tagkurs xisoblanishi. XV asrda Taroziy birinchi bo’lib «Funul-ul-baloga» asari bilan o’zbek she’rshunosligiga asos solishi, badiiy san’atlar nazariyasini ilmiy muomalaga kiritishi. Ikkinchi davr Navoiy zamonasiga tug’ri kelishi. Bu davrda g’azalning parokanda shaklidai yakpora shakliga o’tishi, shakl va mazmun birligi, she’rni bir butun holatda o’rganish, pafos G’dardG’ tushunchalarining paydo bo’lishi. Uchinchi davr she’rni ijtimoiy-sotsiologik oqim nuqtai nazaridan taxlil qilish zararli ekani (Sho’ro davri). Asrning 20-30- yillaridagi o’zbek she’rshunosligi buyicha baxs - munozaralar. 50-80)-yillarda she’rshunoslikdagi bir tomonlama qarashlarga chek kuyilishi. Turtinchi davr she’rni zoxiriy va botiniy jixatdan taxlil qilish bosqichi. Bu davr she’rni aslicha, ya’ni san’at xodisasi sifatida o’rganish bosqichi ekani.