O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. Ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti nazarov xusanbek avazbek o‘G‘LI

2.1.1. Ma’lumot modeli

Ma’lumot modeli quyidagilarni ta’riflaydi:

- tarmoq elementida boshqariladigan va nazoratlanadigan funksiyalar.
-operatsion algoritm va xodisalarni yozish uchun fayllar yordamida aniqlangan boshqariladigan moslamalarni yaratish qoidalari.
TMN nuqtai nazaridan, barcha fizik va mantiqiy resurslari - bunday terminal va tarmoq, vodoprovod, yo‘nalishlar, voqealar jurnallar, signal hisobotlar va abonent ma’lumotlari kabi - boshqariladigan obyektlar (MO - Management Object), deb qabul qilinadi.
tarmoq element NE (Network Element) va protseduralar OSS (Operations Support Systems), tarmoq elementi o‘zi va (xarakteristikalarni nazorat qilish), uning xususiyatlari haqida xabar qilingan - tarmoq boshqariladigan obyektlar (resurslar).
Boshqariladigan obyekt haqiqiy fizik obyekt yoki mantiqiy resursni ifodalaydi.
Ma’lumotlar modeli shuningdek, boshqariladigan moslamalarni o‘zaro bog‘liqligini belgilaydi. Ushbu munosabatlar axborot daraxti (MIT — Management Information Tree) deb ataladigan daraxt shaklida namoyish etiladi. 2.1 (a)-rasmda tarmoq elementi (umumiy foydalanish telefon tarmog‘i-UFTfT) va operatsion qo‘llab-quvvatlash tizimlari o‘rtasidagi aloqani ko‘rsatadi. O‘z navbatida, tarmoq elementlari nazorat, NE (Network Element) bayon tartiblarini nazorat qilishi mumkin ish stansiyalari yordamida operatorlar boshqaradi. 2.1 (b)-rasmda UFTfT uchun axborot daraxtining bir misolini ko‘rsatadi tarmoq iyerarxiyasi ko‘rsatadi. Birinchi darajali obyektlar - stansiya, uzel va "marshrut" mantiqiy resurs; ikkinchi darajali obyektlar - marshrutni tashkil etuvchi liniyalar.
Menejer buyruqlarni boshqarish operatsiyalarini bajarishga yo‘naltiradi va xabarnomalarni oladi, tarqatilgan jarayonni boshqarish dasturlarining bir qismidir. Agent - tegishli moslamalarni bevosita boshqaradigan, tarqatilgan jarayon dasturining bir qismidir. U menejer tomonidan unga yuborilgan buyruqlarni bajarish uchun va "xabarnoma" orqali subordinatsiya qilinadigan obyektlarning xatti-harakatlari to‘g‘risida menejerni xabardor qilish uchun "javobgar". TMN tarmog‘i obyektlarining ko‘rib chiqilgan qoidalari va ta’riflari TMN ishiga obyektga yo‘naltirilgan yondashuvning mohiyatini tashkil etadi. Ushbu yondashuvning asosiy xususiyatlarini ko‘rib chiqamiz.

2.1-rasm. Tarmoq elementi bilan ishlashni qo‘llab-quvvatlovchi тизимлар o‘rtasidagi munosabatlar: a) funksional diagramma; b) axborot daraxti (Umumiy foydalanish telefon tarmog‘i)

Boshqariladigan obyekt quyidagilar bilan tavsiflanadi:

- atributlar;
-unga nisbatan qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan boshqaruv operatsiyalari;
- ular tomonidan ishlab chiqarilgan xabarnomalar;
- boshqaruv buyruqlariga yoki boshqa ta’sirlarga javob bo‘lgan xatti-harakatlar.
Boshqariladigan tizimning tuzilishi taqsimlanadi, shuning uchun tarmoq boshqaruvi taqsimlangan jarayondir. Bu monitoring va turli fizik va mantiqiy tarmoq resurslari (kommutatsiya va uzatish resurslarni) nazorat qilish uchun nazorat tartibi o‘rtasida axborot almashinuvini tashkil etish zarurligini nazarda tutadi.
Ish aniq ma’lumotlarga tayanib, ma’lumotlar uzatish tizimi, odatdagi protokollar tomonidan ishlatiladigan nazorat xabarlarni uzatish uchun bir protokol sifatida amalga oshiriladi: protokol umumiy boshqaruv ma’lumotni (CMIP — Common Information Management Protocol) va kirish faylini uzatish va menejment protokoli (FTAP — File Transfer, Access and Management) amalga oshiradi.