O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. E. Mamarajabov, sh sh. Adinayev, R. A. Razzokov

Xossalar oynasi. Xossalar oynasi (Properties) forma va unga joylashtirilgan 
ob’yektlarning xossalarini sozlash va tasvirlash uchun qo`llaniladi. Unga, masalan, 
belgilab olingan ob’yekt xossasi formadagi joylashgan pozitsiyasi, balandligi, 
kengligi, rangidan tashkil topgan Xossalar oynasidagi Caption xossasiga «Yozuv 
matnini o`zgartirish» tugmasining sarlavhasini kiriting. Sarlavhani bosish 
jarayonida & belgi maxsus qiymatga ega va aks ettirilmaydi. ALT tugmasi va tagi 
chizilgan belgi yordamida siz ob’yektni sichqonsiz tanlash imkoniga ega bo`lasiz. 
Bu klavishlarning ekvivalent kombinatsiyasi deyiladi.
O`zgaruvchilar. O`zgaruvchilar operativ xotirada ma’lumotlarni vaqtincha 
saqlash uchun o`zini rezervga olingan holda e’lon qilinadi. Har bir o`zgaruvchi 
shaxsiy nomlarga ega bo`ladi. O`zgaruvchiga qiymat o`zlashtirilgandan keyin biz 
uni va qiymatini dasturda ishlatishimiz mumkin.
O`zgaruvchilar Dim (dimension – o`lcham degan so`zdan kelib chiqqan) 
operatori yordamida e’lon qilinadi. Dim operatori o`zgaruvchi bilan operativ 
xotiraning aniqlangan sohasini rezervga oladi. O`zgaruvchini elon qilish uchun 
o`zgaruvchi nomini Dim operatoridan keyin yozish darkor. O`zgaruvchining 
nomidan keyin uning turini ko`rsatish maqsadga muvofiq keladi. 
Masalan, Dim X - X o`zgaruvchisini turi ko`rsatilmasdan e’lon qilinadi,
Dim X As Integer - X o`zgaruvchisini turi ko`rsatilgan holda ya’ni butun deb 
e’lon qiladi. 
Visual Basic dasturlash muhitida ixtiyoriy turdagi ma’lumotlarni qabul 
qiladigan Variant turiga ega. Variant turiga mansub o`zgaruvchi foydalanishga juda 
qulay, lekin o`zgaruvchilarni aniq bir turda e’lon qilish operativ xotirani tejam 
ishlatilishiga imkon beradi va dasturning ishlashini tezlashtiradi. 

---

269 
O`zgaruvchilar o`qishga qulay va birqancha ko`rgazmali bo`lishi uchun 
qandaydur ma’noga ega bo`lgan nomlar beriladi. O`zgaruvchilar nom berishda bir 
nechta qoidalar mavjud: 
 
O`zgaruvchi nomi 255 dan oshmagan belgilardan iborat bo`lishi mumkin;
 
O`zgaruvchi nomi ixtiyoriy harf va raqamlardan tashkil topishi mumkin;
 
O`zgaruvchi nomining birinchi belgisi harf bo`lishi shart;
 
O`zgaruvchi nomida probellar bo`lmasligi kerak; 
 
O`zgaruvchining nomi uzunligi unikal va ko`rish chegarasidan oshmasligi 
kerak.
O`zgaruvchilarni e‘lon qilish. Visual Basic dasturlash muhitida 
o`zgaruvchilarni e’lon qilish quyidagi sintaksis bo`yicha amalga oshiriladi: