O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. E. Mamarajabov, sh sh. Adinayev, R. A. Razzokov

5-§.Kanalli va shinali sistemotexnika 
Kompyuterning texnikaviy va dasturiy ta`minoti orasida bog’lanish qanday 
amalga oshiriladi? 
Avvalo ular orasidagi boglanish interfeys deb atalishini bilib olishimiz lozim. 
Kompyuterning turli texnik qismlari orasidagi o’zaro bog’lanish — bu, texnikaviy 
interfeysi, dasturlar orasidagi o’zaro bog’lanish esa — dasturiy interfeys, texnikaviy 
qismlari va dasturlar orasidagi o’zaro bog’lanish — texnikaviy — dasturiy interfeys 
deyiladi. 
Shaxsiy kompyuterlar haqida gap ketganda kompyuter tizimi bilan ishlashda 
uchinchi ishtirokchini, ya`ni insonni (foydalanuvchini) ham nazarda tutish lozim. 
Inson kompyuterning ham texnikaviy, ham dasturiy vositalari bilan muloqotda 
bo’ladi. Insonning dastur bilan va dasturni inson bilan o’zaro muloqoti — 
foydalanuvchi interfeysi deyiladi. 
Interfeys (interface — Kompyuterra tegishli adabiyotda ba’zida «interfeys» 
atamasi o’rniga «nazoratchi» yoki «adapter» atamalari ishlatiladi. qatiy aytganda, bu 
to’g’ri emas, chunki «nazoratchi» (controller) interfeysni boshqaradi va uning 
ishlashini ta’minlaydi, «adapter» (adapter) interfeyslarning to’g’ri (mos) kelishini 
ta’minlaydi) — ulanish va aloqa vositalari to’plami bo’lib, u tizimlarning yoki ular 
qismlarining o’zaro samarali harakatini ta’minlaydi. Interfeysda odatda ulanish 
masalalarining mexanik (simlar soni, aloqa elementlari, ulanish tiplari, kontaktlar 
nomerlari va h.k) va mantiqiy (tushunarli signallar, ularning uzunligi, kutbliligi, 
chastotasi va amplitudasi, o’zaro harakat bayonnomalari ) darajalari ko’zda tutilgan.

---

29 
Mashina ichidagi interfeys — EHM tarmoqlari va bloklarining o’zaro aloqa 
va ulanish tizimidir. U elektr aloqa liniyalari (simlar), kompyuter komponentalari 
bilan ulanish sxemalari, signallarni uzatish va o’zgartirish bayonnomalari 
(algoritmlar) yig’indisi ko’rinishiga egadir. Mashina 
ichidagi 
interfeysni 
tashkil etishning 2 varianti mavjud.