O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. E. Mamarajabov, sh sh. Adinayev, R. A. Razzokov

Pentium rusumli protsessor 
Intel firmasining asosiy yutuqlaridan biri Pentium rusumli protsessor yaratilishi 
bo‘ldi. Bu ish 1989 yil iyun oyida boshlandi. Pentium ni ishlab chiqish va sinab 
ko‘rish ishlarida shaxsiy kompyuterlarni ishlab chiqadigan va dasturiy ta’minot 
tuzadigan asosiy mutaxassislar faol ishtirok etishdi. Bu esa, o‘z navbatida, 
loyihaning umumiy muvaffaqiyatiga sezilarli omil bo‘ldi. 
1991 yil intihosida protsessor maketi tayyor bo‘lib, unda muhandislar dasturiy 
ta’minotni ishga tushirishga muvaffaq bo‘ldilar. Loyiha ishlari asosan 1992 yilning 
fevral oyida nihoyasiga yetkazilib, protsessorlarning tajriba uchun yaratilgan 
partiyasi keng qamrovli sinovdan o‘tkazila boshlandi. Pentium sanoatini 
o‘zlashtirish yuzasidan qaror 1992 yilning aprel oyida qabul qilinib, 1993 yil 22 mart 
kuni Pentium protsessorining keng qamrovli taqdimoti o‘tkazildi. 
Bitta kremniyli asosga 3,1 million tranzistorni birlashtirgan 32 razryadli Pentium 
protsessor o‘zining yuksak unumdorligi bilan tavsiflanadi. Pentium protsessorning 
superskalyar arxitekturasi faqat Intel bilan mos keladigan ikki konveyerli industrial 
arxitekturadan iborat. Bunday arxitektura protsessorga taktli chastotaning bir davri 
mobaynida bittadan ortiq komanda bajarish orqali ish unumdorligining yangi 
darajalariga chiqish imkonini berdi. Pentium protsessorda amalga oshirilgan yana 
bir juda muhim inqilobiy takomillashuv – alohida-alohida keshlashtirish jarayoni 
joriy etilgani bo‘ldi. Ichiga verguli o‘zgaruvchan takomillashtirilgan hisoblash bloki 
o‘rnatilganligi bois Pentium protsessor yuqori darajali hisoblash amallarini bajarish 

---

65 
imkonini yaratdi. Tashqi tomondan Pentium protsessor 32 bitli qurilma bo‘lib, xotira 
qurilmasiga ulangan tashqi ma’lumotlar shinasi 64 bitli sanaladi. 
Pentium protsessor kompyuterlarni tovush, ovozli va matnli nutq, foto tasvir kabi 
“real dunyo” alomatlari bilan ishlashga o‘rgatdi.