O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Nishonova elektronikaning fizik asoslari o‘quv qo

Zamonaviy elektronika elementlarini tigel yordamida o‘stirish usullari
O‘stirish usullari ko‘p bo‘lib ulardan asosiylari jumlasiga quyidagilar kiradi:

• 
  toza moddalardan va legirlangan kirishmali o‘ta to‘yingan eritmalardan o‘stirish;
  
• 
  eritmalardan o‘stirish;
  
• 
  bug‘ fazasidan o‘stirish.
  

2.7. Asosiy va asosiy bo‘lmagan tashuvchilarning konsentratsiyasi

Agar elektronlarni gaz molekulalariga o‘xshatsak, u holda energiyaga ega bo‘lgan intervalda harakat qiluvchi birlik hajmda elektronlar soni:
(2.27) ga teng bo‘ladi.
Bundan ko‘rinadiki, Fermi energiyasi qattiq jismlardagi erkin elektronlarning konsentratsiyasiga bog‘liq bo‘lar ekan.
Harorat absolyut noldan farqli bo‘lganda, elektronlar dan yuqori energetik holatlarda ham bo‘la oladilar. Chunki, ular issiqlik energiyasi hisobiga past energetik holatdan yuqori energetik holatlardan biriga ko‘tarila oladi. Bunday hollarda, elektronning Fermi energetik satxida bo‘lish ehtimoli 1/2 ga teng, undan yuqori energetik holatlarda bo‘lish ehtimoli esa noldan farqlidir. berilgan energetik holatda elektronning turish ehtimolini ifodalagani sababli:
(2.28)
shu energetik holatning elektrondan holi bo‘lish ehti­molini beradi. ( uchun quyidagi ifodani olamiz:
(2.29)
Bu funksiya energiyasi bo‘lgan energetik holatda teshiklarning bo‘lish ehtimolini ko‘rsatadi. Yarim o‘tkazgichlardagi harakatchan teshiklar ana shu taqsimot funksiyasiga bo‘ysunadilar.
Endi ba’zi xususiy holatlarni ko‘rib chiqaylik. bo‘lsin. U holda, deb hisoblash mumkin. Natijada Fermi — Dirak taqsimoti:
(2.30)
Maksvell — Bolsman agar kristallardagi harakatchan elektronlarning kvant nazariyasiga bo‘ysunishini hisobga olsak, dn soni quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:
(2.31)
Haqiqatan, birlik hajmdagi barcha elektronlar soni (2.31) ga asosan:
(2.32)
Agar deb hisoblasak, va 2.32) ifodada:
ekanligini e’tiborga olsak,
(2.33)
Bundan,
(2.34)